Pałac Maurycego Poznańskiego w Łodzi (obecnie Muzeum Sztuki)

Pałac w stylu neorenesansowym z XIX w., nawiązuje architekturą do form arcydzieła renesansu weneckiego – Biblioteki św. Marka Sansovina. Niezwykle zdobiona fasada, wykusze, balkony. Wewnątrz witraż – ozdoba klatki schodowej. Obecnie siedziba Muzeum Sztuki.

Opis

Pałac wybudowany z inicjatywy Izraela Kalmanowicza Poznańskiego, dla młodszego syna Maurycego i jego żony Sary Silberstein. Zakończenie budowy datuje się najprawdopodobniej na 1902 r.
Był to budynek o charakterze reprezentacyjno-mieszkalnym, projektu Adolfa Zeligsona. Uzupełnienie obiektu, stanowiły zabudowania gospodarcze, znajdujące się na dziedzińcu wewnętrznym. Zadbano także o zagospodarowanie bardzo dużego ogrodu, również zimowego. Niestety, w późniejszym czasie ogród zmniejszył się znacznie. Powstały wokół kolejne budynki.
Uwagę w fasadzie gmachu zwraca regularne ułożenie okien zakończonych półkoliście, pomiędzy nimi umieszczono kolumny. Dalej balkony i wykusze obfitujące w zdobienia, boniowane narożniki, tralkowe balustrady i niezliczone ornamenty. Zwieńczenie stanowiła attyka z rzeźbami, obecnie nieistniejącymi. Ich kopie znajdują się w ogrodzie.
Niewiele pozostało ze zdobień we wnętrzach, które dla potrzeb organizacyjnych muzeum usunięto w latach 40. XX w. Sztukaterie, boazerie, dekoracje zachowały się tylko w obecnej sali odczytowej. Ocalała klatka schodowa z marmurowymi schodami, oryginalną kutą balustradą z latarniami i pięknym witrażem. Owa klatka schodowa z witrażem w tle pojawiła się w dwóch polskich produkcjach filmowych: „Daleko od szosy” i „Rodzina Połanieckich”.
Znajdujemy tu również ściany wyłożone trawertynem i marmurem.
Warto jeszcze zwrócić uwagę na trzy fontanny, stanowiące przyścienne źródła o charakterze manierystycznych grot z maszkaronami – wodnikami. Pochodzą one z późniejszego okresu (1902 r.), pojawiły się po dobudowaniu części pałacu.

Data lub czas powstania

1896 r. (XIX w.)

Materiał budowlany

Budynek murowany z cegły, otynkowany.

Historia

Fundator, Izrael Poznański, postanowił każdemu ze swych sześciorga dzieci wystawić pałac. Tak powstał pod koniec XIX w. pałac na dawnej ul. Cegielnianej. Maurycy Poznański, pierwszy właściciel, zmarł w 1936 r., ale już wcześniej nastały dla rodziny trudne czasy. Spółka rodzinna zadłużyła się znacznie w banku włoskim. Lata 30. XX w. naznaczone były upadkiem. Kolejne zagrożenie, z powodu widma hitleryzmu, doprowadziło do emigracji rodziny. Po wojnie pałac Maurycego Poznańskiego przeszedł na własność państwa. Tak powstało Muzeum Sztuki, a w nim najstarsza w Europie, wspaniała kolekcja sztuki współczesnej. Niestety prace organizacyjne muzeum spowodowały usunięcie większości zdobień, boazerii, sztukaterii.

Forma ochrony prawnej

Wpisy w wojewódzkim rejestrze zabytków:

• Pałac Maurycego Poznańskiego w Łodzi (obecnie Muzeum Sztuki), nr rej.: A/42 z 1971-01-20

Położenie obiektu

Obiekt położony w centrum miasta, dzielnica Śródmieście. Ul. Więckowskiego – jednokierunkowa w kierunku zachodnim.
Możliwość parkowania na ul. Gdańskiej i Więckowskiego.
Dostępny tramwaj nr 15 ul. Gdańską w kierunku północ i południe, oraz autobus nr 86  w kierunku zachodnim (dzielnica Polesie).

Dostępność

Obiekt dostępny w godzinach pracy muzeum.
Muzeum czynne:

• wtorek 10:00–18:00,
• środa 11:00–19:00,
• czwartek 11:00–19:00,
• piątek 11:00–19:00 (wstęp wolny),
• sobota- niedziela 11:00–19:00.

Źródła, informacje w Internecie

• Jordan W., Wydawnictwo Literatura, Łódź 2006;
• Stefański K., Atlas architektury dawnej Łodzi do 1939 r.; Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 2003.