Cerkiew prawosławna w Piotrkowie Trybunalskim

Neoklasycystyczna cerkiew wzniesiona w poł. XIX w. posiada ośmiokątną dzwonnicę z dziewięcioma dzwonami i pięć kopuł. We wnętrzu świątyni znajduje się m.in. pozłacany ikonostas wykonany z drewna lipowego.

Opis

Cerkiew prawosławna pw. Wszystkich Świętych jest świątynią murowaną, wzniesioną w latach 1844–1847. Wybudowana została wg projektu architektów Gołońskiego i Marczewskiego na planie krzyża greckiego z pięcioma kopułami.

Powstanie parafii prawosławnej w Piotrkowie Trybunalskim związane jest z Grekami, przybyłymi z Macedonii jeszcze w XVIII w. Pierwszym obiektem sakralnym była kaplica pw. Wszystkich Świętych.

Wyposażenie cerkwi, m.in. pozłacany ikonostas z lipowego drzewa, sprowadzono z Petersburga.

W dobudowanej ośmiobocznej dzwonnicy zawieszono dziewięć dzwonów, a w jej oknach z trzech stron namalowano ikony świętych Cyryla i Metodego, Włodzimierza oraz Aleksandra Newskiego. Natomiast dwanaście ikon olejnych na złoconym tle jest autorstwa malarza Aleksandra Kokulara.

Data lub czas powstania

XIX w.

Cerkiew wzniesiono w latach 1844–1847. Rozbudowa w 1867 r.

Materiał budowlany

Budynek murowany z cegły.

Historia

Początkowo jako miejsce kultu religijnego służyło wydzielone miejsce na strychu w prywatnej kamienicy greckiego kupca, zgodę na taką formę praktykowania wyraził król Stanisław August w 1778 r. Kamienica należała do rodziny Grabowskich i znajdowała się przy Placu Czarneckiego nr 10 (dawna ulica Krótka). Dom ten spłonął w 1848 r.

Urzędnicy rosyjscy wystąpili o budowę nowej cerkwi po 1844 r., a w maju 1846 r. położony został kamień węgielny pod nową cerkiew przy głównej ulicy miasta – Słowackiego (dawniej Kaliskiej).

Budowę świątyni zakończono w 1847 r., a 20 lat później po utworzeniu guberni piotrkowskiej, niewielką świątynię rozbudował polski przedsiębiorca Ignacy Markiewicz według projektu rosyjskiego architekta Iwana Wasiljewicza Sztrema.

Forma ochrony prawnej

Wpisy w wojewódzkim rejestrze zabytków:

• Cerkiew prawosławna w Piotrkowie Trybunalskim, nr rej.: 265 z 1976-10-07

Położenie obiektu

Cerkiew znajduje się ok. 400 m od dworca PKP i PKS, przy głównej ulicy miasta, przy Słowackiego naprzeciwko piotrkowskiego deptaka tzw. krzywdy.

Dostępność

Obiekt widoczny z ulicy.

Źródła, informacje w Internecie

• Nowakowski T., Piotrków Trybunalski i okolice, Sport i Turystyka, Warszawa, 1972;
• Łoziński J., Katalog zabytków Sztuki w Polsce Tom II Województwo Łódzkie, Państwowy Instytut Sztuki, Warszawa, 1954.