Kościół katedralny pw. św. Stanisława Kostki

Kościół stanowi piękny przykład stylu neogotyckiego. Katedra była miejscem wielu ważnych wydarzeń, m.in. objawienia św. Faustyny, wizyty Jana Pawła II. We wnętrzu odnajdujemy ołtarze fundowane przez fabrykantów i robotników oraz witraże z początku XX w.

Opis

Katedrę łódzką wybudowano w stylu neogotyckim nawiązującym do francuskiego gotyku. Jest to budowla o charakterze bazylikowym, najwyższą, środkową nawą główną i dwiema niższymi nawami bocznym oraz ambitem, czyli obejściem wokół prezbiterium. Nad portalem wejściowym, na osi nawy głównej mieści się wieża o wysokości 104 m. Wieża ta należy do najwyższych w Polsce. W bryle katedry można wyróżnić elementy reprezentatywne dla stylu gotyckiego – rozety, witraże, przypory, okna w kształcie ostrołuku oraz dekorację kamieniarską. Cechą wyróżniającą łódzką katedrę jest zastosowanie żółtej cegły w elewacji. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na drewniane ołtarze wykonane przez rodzinę Stuffleserów z Tyrolu i fundowane przez fabrykanta łódzkiego Heinzla, kupców i robotników z fabryki Geyera. Pięknym elementem wyposażenia są także witraże – najstarsze znajdują się najwyżej, w nawie głównej można odnaleźć witraże w stylu art deco, a w nawach bocznych umieszczone są witraże współczesne zaprojektowane przez Halinę Bożyk.

Wirtualny spacer w 3D

Bazylika archikatedralna w Łodzi

Kościół stanowi piękny przykład stylu neogotyckiego. Katedra była miejscem wielu ważnych wydarzeń, m.in. objawienia św. Faustyny, wizyty Jana Pawła II.

Data lub czas powstania

1901 r. (XX w.)

Materiał budowlany

Kościół murowany z cegły.

Historia

Pod koniec XIX w. pojawiła się potrzeba wybudowania czwartego kościoła katolickiego w Łodzi, na południowym terenie miasta. Wielkim zwolennikiem tej idei był proboszcz kościoła pw. św. Krzyża, który przyczynił się do utworzenia Komitetu Budowy nowego kościoła. Ks. Ludwik Dąbrowski namówił również do przewodniczenia komitetowi Juliusza Heinzla – jednego z niewielu łódzkich fabrykantów pochodzenia niemieckiego i wyznania katolickiego. Juliusz Heinzel był także osobą bardzo zamożną i wpływową. W 1898 r. ogłoszono konkurs na najlepszy projekt. Konkurs miał zasięg międzynarodowy, jednak zwycięzcą okazała się łódzka firma „Wende i Zarske”, ta sama, która później projektowała kościół ewangelicko-augsburski pw. św. Mateusza. Zwycięski projekt skorygowali architekci Józef Dziekoński – wybitny przedstawiciel historyzmu i Sławomir Odrzywolski, który wsławił się restauracją katedry wawelskiej. Dekoracjami neogotyckimi fasady katedry zajmował się z kolei wiedeński architekt Sigfrid Stern. Być może dzięki niemu można dopatrywać się podobieństw do słynnej wiedeńskiej katedry św. Stefana.
W 1901 r. wbudowano kamień erekcyjny i rozpoczęto prace budowlane. Przerwane na czas rozruchów w roku 1905 i 1906, zostały ukończone dopiero po 11 latach. 22 grudnia 1912 r., dwa dni przed Bożym Narodzeniem, odprawiono w kościele pierwszą mszę.
Po zawieruchach wojennych i odzyskaniu niepodległości w 1920 r. ustanowiono diecezję łódzką. Od tego momentu kościół zaczął pełnić funkcję katedry. W 1928 r. budowę ostatecznie ukończono dodając jeszcze jeden brakujący ważny element – zwieńczenie wieży. Zaprojektował je znany łódzki architekt Józef Kaban Korski.
Podczas II wojny światowej kościół został obrabowany i zamknięty. Jego pierwotną funkcję zamieniono na magazyn. Jednak zaraz po zakończeniu wojny dokonano renowacji. Tymczasem, po około dwudziestu latach świątynię trzeba było ponownie odrestaurować. W 1971 r. wybuchł bowiem pożar, wskutek którego spłonął dach budowli.
Jednym z ważniejszych chwil w historii łódzkiej katedry był rok 1992, kiedy Jan Paweł II nadał jej tytuł bazyliki mniejszej. Nadanie tytułu wiązało się również z podniesieniem rangi diecezji do rangi archidiecezji. Miano bazyliki mniejszej jest godnością honorową, nadawaną przez papieża kościołom odznaczającym się walorami zabytkowymi, sakralnymi lub pielgrzymkowymi.

Ciekawostki

W 1924 r. w katedrze miały miejsce objawienia Jezusa Miłosiernego św. Faustynie Kowalskiej. Podczas objawień święta usłyszała polecenie udania się do Warszawy i wstąpienia tam do zakonu.
Pierwszym zadaniem, która postawiła sobie nowopowstała wspólnota parafialna było zorganizowanie składki na wykonanie dzwonu kościelnego. Dzwon miał zostać odlany w łódzkiej odlewni J. Johna.  W celu zapewnienia najwyższej jakości John wysłał swojego majstra w podróż po Europie. Podczas wędrówki po Włoszech, Francji i Szwajcarii miał on zapoznać się z tajnikami wykonania najsłynniejszych europejskich dzwonów. Na łódzkim „Zygmuncie”, bo takie nadano mu imię, umieszczono 33 godła cechów rzemieślniczych oraz napisy: „Istnieniem swym upamiętniam dzień 22 maja 1910 r., drugiej koronacji obrazu Matki Częstochowskiej”  i „Głosem swym błagam: Szczęść Boże pracy ludzkiej”. Podczas I wojny światowej Niemcy chcieli przetopić dzwon na armaty. Mieszkańcy jednak bohatersko obronili „serce swojego miasta”. Niestety, w podczas kolejnej wojny dzwon zaginął w tajemniczych okolicznościach, prawdopodobnie wywieziony przez hitlerowców. Obecnie trwają prace nad umieszczeniem nowego „głosu katedry” na wieży.

Forma ochrony prawnej

Wpisy w wojewódzkim rejestrze zabytków:

• Kościół katedralny pw. św. Stanisława Kostki, nr rej.: A/112 z 1971-01-20

Położenie obiektu

Kościół jest usytuowany przy południowej części ulicy Piotrkowskiej, przy Placu Jana Pawła II. Do katerdy można dojechać tramwajem nr 2, 3, 6, 11, 16, 16A.

Dostępność

Katedra łódzka jest ogólnie dostępna i otwarta codziennie od godzin porannych do wieczora.

Źródła, informacje w Internecie

• Bonisławski R., Podolska J., Spacerownik łódzki, Warszawa 2008;
• Stefański K., Atlas architektury dawnej Łodzi, wydanie II, Łódź 2008;
• http://www.katedra.lodz.pl

Właściciel, zarządzający

Archidiecezja Łódzka.