Rynek w Wodzisławiu Śląskim

Wodzisławska starówka z rynkiem, który zachował swój średniowieczny układ urbanistyczny wyznaczony w 1257 r., jest jedną z atrakcji miasta. Plac otoczony jest kamienicami pochodzącymi głównie z XVIII i XIX w., które odbudowano po zniszczeniach wojennych.

Opis

Wodzisławski rynek, od czasów lokacji miasta w XIII w., kiedy to został wytyczony, jest najważniejszym placem w mieście i jednocześnie jednym z największych tego typu założeń urbanistycznych w województwie śląskim. Ma kształt kwadratu o wymiarach 96 × 96 m. Obecnie w części południowej jego nawierzchnię stanowi płyta, natomiast północna część placu to mały park z ławkami oraz krzewami i drzewami znajdującymi się wokół fontanny.

Współczesną zabudowę rynku stanowią kamienice pochodzące głównie z XIX w., odbudowane po wielkim pożarze, który wybuchł w Wodzisławiu w 1822 r. W większości wpisane są one do wojewódzkiego rejestru zabytków. Na szczególną uwagę zasługują budynki:

  • Rynek nr 1 – najstarsza kamienica na wodzisławskim rynku, pochodzi z XVIII w. Należała do dominium wodzisławskiego, którą kupił w 1794 r. sekretarz, a później burmistrz miasta Henrich Beer. W wyniku zniszczeń wojennych została przebudowana po 1945 r.;
  • Rynek nr 2, 3, 7 i 8 – XIX-wieczne kamienice, które do czasów współczesnych zachowały swój pierwotny wygląd;
  • Rynek nr 4 i 6 – XIX-wieczne kamienice, które zostały częściowo przekształcone;
  • Rynek  nr 5 – XIX-wieczna kamienica, która została przekształcona całkowicie;
  • Rynek 9 – kamienica wybudowana po wojnie. Wcześniej mieściła się w tym miejscu kamienica „Pod Lwem”, należąca do rodziny żydowskiej Loewe. W niszy na rogu kamienicy można podziwiać płaskorzeźbę „Nieznanego Powstańca”.

Nad rynkiem góruje zabytkowy kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, który pierwotnie wzniesiono również w okresie lokacji miasta. Obecna neogotycka budowla założona na planie krzyża jest natomiast dziełem Ludwika Schneidera z początku XX w. Wokół rynku znajduje się wiele historycznych miejskich uliczek, m.in.:

  • ulica Kubsza, przy której w okresie lokacji miasta wzniesiono pierwszy wodzisławski zamek, a przy której obecnie znajduje się XVIII-wieczny zespół pałacowo-parkowy wzniesiony przez hrabiego Józefa von Dietrichsteina w latach 1744–1747 jako siedziba rodowa właściciela Wodzisławia oraz Wolnego Mniejszego Państwa Stanowego, która jest najstarszym przykładem barokowej architektury klasycystycznej w Polsce i jednym z pierwszych w Europie. Obecnie mieści się w niej siedziba Urzędu Stanu Cywilnego i Muzeum Miejskiego, które gromadzi przede wszystkim pamiątki archeologiczne, etnograficzne i historyczne z terenu powiatu wodzisławskiego i ziemi wodzisławskiej;
  • ulica Minorytów, przy której znajduje się sięgający swoją historią również XIII w. zespół klasztorny Franciszkanów, sprowadzonych do Wodzisławia przez księcia opolsko-raciborskiego Władysława w 1257 r., a w którym od czasów sekularyzacji zakonu w 1810 r. mieści się siedziba Sądu Rejonowego (były budynek klasztorny) oraz kościół pw. św. Trójcy parafii ewangelicko-augsburskiej.

Data lub czas powstania

XIII w.

Rynek został wytyczony w XIII w. Jego zabudowa pochodzi jednak w większości z XIX w.

Historia

Wodzisławski rynek został wytyczony w okresie lokacji miasta, która miała miejsce w 1257 r. za czasów księcia opolsko-raciborskiego Władysława. Wielkość założenia urbanistycznego świadczy o wielkich zamiarach księcia, jakie miał wobec nowopowstałej osady miejskiej. Książę Władysław otaczał Wodzisław dużą opieką, a samo miasto należało wówczas do jednych z najbardziej zaludnionych i najbogatszych na Górnym Śląsku. Mieszkali w nim przede wszystkim rzemieślnicy i kupcy, którzy cieszyli się wieloma przywilejami, tworząc znaczną warstwę bogatego patrycjatu.

Forma ochrony prawnej

Do wojewódzkiego rejestru jest wpisany układ urbanistyczny miasta (nr rej.: 380/53 z 14/03/1953 oraz z 14/07/1995), a także znajdujące się na rynku kamienice pod nr:

  • 1 – nr rej. 747/66 z 26/09/1966,
  • 2 – nr rej. 748/66 z 26/09/1966,
  • 3 – nr rej. 749/66 z 26/09/1966,
  • 4 – nr rej. 750/66 z 26/09/1966,
  • 5 – nr rej. 751/66 z 26/09/1966,
  • 6 – nr rej. 752/66 z 26/09/1966,
  • 7 – nr rej. 753/66 z 26/09/1966,
  • 8 – nr rej. 754/66 z 26/09/1966,
  • 10 – nr rej. A/1530/93 z 28/06/1993,
  • 26 – nr rej. 755/66 z 26/09/1966,
  • 27 – nr rej. 756/66 z 26/09/1966.

Położenie obiektu

Rynek jest centralnym placem miasta.

Dostępność

Rynek jest miejscem ogólnodostępnym.

Źródła, informacje w Internecie

www.kulturalnywodzislaw.pl

Dokumenty