Zespół zamkowy z kościołem pw. św. Jadwigi w Brzegu

Zamek ten nazywany jest „śląskim Wawelem”. W XVI w. ten piastowski zamek został przebudowany pod czujnym okiem włoskich mistrzów architektury. Największą uwagę przykuwa arkadowy dziedziniec budowli.

Opis

Zamek miał nie tylko stać się wizytówką władcy, ale został także tak zaplanowany by przetrwał ewentualne zagrożenie tureckie. Dlatego zatrudniono największych architektów, by połączyli oni kunszt architektury renesansu z rolą obronną. Przygotowanie samych zdobień zajęło 4 lata. W 1553 r. wzniesiono krużganki, klasyczny element renesansowy.

Nie zachowało się wnętrze i wyposażenie zamku, pomimo to warto się tam udać by obejrzeć np. gotycką kaplicę św. Jadwigi, w niej spoczywali niegdyś miejscowi władcy, dziś ich sarkofagi znajdują się w Muzeum Piastów Śląskich. Warto także przyjrzeć się ozdobom na budynku bramnym – popiersiom wielkich Piastów, które były umieszczane przez książąt śląskich jako dowód ich rodowodu. Odnaleźć można władców legendarnych – Piasta, Ziemowita i Lestka, historycznych – Mieszka I, Bolesława Chrobrego, Mieszka II i innych, ale także piastów zapomnianych np. Henryka IX chojnowskiego czy Ludwika III oławskiego.

Obecnie w zamku mieści się Muzeum Piastów Śląsków w Brzegu.

Można podziwiać rzeźby malarstwa śląskiego, medalierstwa, numizmatyki, pergaminów i starych woluminów. Warto także obejrzeć dużą makietę Brzegu z wyobrażeniem miasta z XVII wieku.

Data lub czas powstania

1541 r. (XVI w.)

Na tym terenie istniały wcześniejsze siedziby, powstałe już w XIII w.

Materiał budowlany

Obiekt murowany – cegła, kamień.

Historia

Zamek w Brzegu zaczął wznosić książę świdnicki Bolko Surowy w 1296 r., ma on więc za sobą wielowiekową tradycję, stawiającą zamek w jednym szeregu z najważniejszymi warowniami w Polsce.

Dzisiejszą renesansową formę przyjął on za panowania na nim Jerzego II (1541–1560). Kiedy wygasła dynastia Piastów w 1675 r., zamek otrzymywał wiele ról, stał się siedzibą zarządu dóbr Habsburgów, rezydencją książąt austriackich oraz hotelem dla saskich elektorów podróżujących na trasie Drezno - Warszawa. Z czasem jednak jego rola degradowała się jeszcze bardziej, był on już nawet magazynem w 1742 r., a oblężenia, pożary i II wojna światowa wpłynęła na niego bardzo negatywnie. Dziś jednak poddawany jest renowacjom i warto go obejrzeć.

Rodzaj zbiorów, ekspozycji

Goście muzuem mogą oglądać takie wystawy jak np. „Sztuka śląska XV-XVIII w. ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu” czy „Z przeszłości i tradycji Piastów śląskich”. Obiekt organizuje także stałe imprezy artystyczno – kulturalne oraz koncerty muzyczne.

Ciekawostki

W zamku w Brzegu zakończyła swój żywot największa polska dynastia Piastowie. W połowie XVI w. zamek trafił w ręce zniemczonej ostatniej linii Piastów, po bezpotomnej śmierci Jerzego III, tron brzeski przejął jego bratanek Wilhelm, on jednak także umarł bezdzietnie kończąc w ten sposób dynastię w 1675 r.

Forma ochrony prawnej

Obiekt wpisany do rejestru zabytków jako zespół zamkowy, XIV, XVI, XVIII w.:

  • zamek, nr rej.: 53 z 29.03.1949 oraz 514/58 z 15.11.1958.
W 2019 r. Prezydent RP uznał obiekt za Pomnik Historii. 
Wpisy w wojewódzkim rejestrze zabytków:
  • Zespół zamkowy z kościołem pw. św. Jadwigi w Brzegu – Kościół pw. św. Jadwigi, nr rej.: 2005/73 z 1973-11-26
  • Zespół zamkowy z kościołem pw. św. Jadwigi w Brzegu – Kościół pw. św. Jadwigi, nr rej.: 514/58 z 1958-11-26
  • Zespół zamkowy z kościołem pw. św. Jadwigi w Brzegu – Zamek, nr rej.: 53 z 1949-03-29
  • Zespół zamkowy z kościołem pw. św. Jadwigi w Brzegu – Zamek, nr rej.: 514/58 z 1958-11-15
  • Zespół zamkowy z kościołem pw. św. Jadwigi w Brzegu, nr rej.: 514/58 z 1958-11-15

Położenie obiektu

Brzeg leży na południowy wschód od Wrocławia, mniej więcej w połowie drogi do Opola.

Dostępność

Godziny otwarcia dla zwiedzających: wtorek-niedziela w godz. 10:00–17:00.

Ostatnie wejście o godz. 16:00.
W soboty wstęp wolny, obowiązuje jednak opłata za usługę przewodnicką.

Inne

Obiekt  jest miejscem różnych imprez oraz prezentacji artystycznych i teatralnych, koncertów, zebrań naukowych oraz lekcji muzealnych.