Zespół zamku krzyżackiego w Brodnicy

Z wybudowanej w XIV w. twierdzy do dnia dzisiejszego przetrwały jedynie fragmenty murów oraz 50-metrowa wieża. Wieża jest dostępna dla turystów i można z niej podziwiać widok na okolicę.

Opis

Obecnie zamek krzyżacki zbudowany na przełomie XIII i XIV wieku można oglądać w formie trwałej ruiny z dobrze zachowaną wieżą główną i piwnicami skrzydeł mieszkalnych.

Obecnie w piwnicach zamkowych mieści się Muzeum w Brodnicy, w którym można oglądać m.in. wystawy „Rzeźby i detale architektoniczne z kaplicy zamkowej w Brodnicy”, „Region brodnicki w średniowieczu” oraz inne. Zwiedzając ruiny zamku warto wejść na ponad 50-metrową wieżę zamkową i zobaczyć panoramę miasta oraz okolic.

Zbudowany został na planie kwadratu, z czterema skrzydłami zamku otaczajacymi wewnętrzny dziedziniec. Wejście do 50-metrowej wieży znajdowało się na wysokości drugiej kondygnacji. W narożach zamku umieszczone były wieżyczki wysunięte poza linię murów zamkowych. Pomieszczenia gospodarcze znajdowały się w piwnicach. W przyziemiu umieszczona była m.in. kaplica, refektarz, kapitularz, infirmeria oraz izba komtura. Na drugiej kondygnacji znajdowały się magazyny, spichlerz oraz ganek obronny. Obok wieży głównej znajdowała się brama z mostem zwodzonym. W skład całego systemu obronnego wchodziło także ufortyfikowane przedzamcze. Całość otoczona była systemem fos.

Data lub czas powstania

XIV w.

Materiał budowlany

Obiekt murowany – cegła, kamień.

Historia

Zamek wzniesiono w dwu etapach w latach 1305–1339. Modernizacji fortyfikacji dokonał po 1415 roku Mikołaj Fallenstein przeprowadził modernizację obiektu. Od 1317 roku był siedzibą wicekomtura, a od 1331 roku komtura. W 1454 roku został zdobyty przez wojska Związku Pruskiego, od 1462 roku był w posiadaniu wojsk krzyżackich Bernarda Szumborskiego. Do 1481 roku trzymany w zastaw, a później stał się siedzibą starostów polskich.

W 1550 roku został zniszczony podczas pożaru, ale został częściowo odbudowany. W trakcie wojen szwedzkich został zniszczony, a później po 1785 roku z wyjątkiem wieży rozebrany. W odkrytych podczas wojny piwnicach zostały w latach 1970–1976 przeprowadzone prace konserwatorskie. Od 1986 roku zamek należy do Muzeum Regionalnego w Brodnicy.

Forma ochrony prawnej

Obiekt wpisany do rejestru zabytków jako zamek krzyżacki z 1 poł. XIV w.:

• ruiny zamku, nr rej.: A/127/46 z 10.02.1931 i przedzamcze, nr rej.: A/42 z 20.10.1970.

Wpisy w wojewódzkim rejestrze zabytków:

• Zespół zamku krzyżackiego w Brodnicy – Mury przedzamcza, nr rej.: A/42 z 1970-10-20
• Zespół zamku krzyżackiego w Brodnicy – Ruiny zamku, obecnie muzeum, nr rej.: A/127/46 z 1931-02-10

Położenie obiektu

Położone w centralnej części miasta, niedaleko komisariatu policji i w bezpośrednim sąsiedztwie parku im. Jana Pawła II.

Dostępność

Muzeum otwarte:

• w sezonie letnim od 1 lipca do 15 września, codziennie w godz. 9:00–17:00,

• poza sezonem, od wtorku do soboty w godz. 8:00–15:00.

Inne

Muzeum prowadzi lekcje muzealne oraz obozy naukowe. Promuje kulturę średniowieczną poprzez organizowany cyklicznie festyn historyczno-archeologiczny „Medievalia”. Bierze w nim udział wielu rycerzy z Bractw Rycerskich z kraju i zagranicy. 

W sezonie letnim podczas inscenizacji turniejów rycerskich, istnieje możliwość postrzelania z kuszy lub zrobienia sobie pamiątkowego zdjęcia w dybach.

Przy zamku działa Bractwo Rycerskie Zamku Brodnickiego.