Kościół pw. św. Anny w Aleksandrówce – Sanktuarium pw. św. Anny

Wycieczka - Planer

Punkty
Właściwości
Uczestnicy

Właściciel:

Nazwa:

Data rozpoczęcia:
Data zakończenia:

Aktywności:

Opis:

Cechy:

Dodaj nowego uczestnika

Liczba elementów:

Długość trasy:

Kościół pw. św. Anny w Aleksandrówce – Sanktuarium pw. św. Anny

Sanktuarium należące do barokowego zespołu klasztornego sióstr dominikanek zostało wybudowane w 1609 r. Cudowna figura, wyobrażająca św. Annę w towarzystwie Matki Bożej i Dzieciątka Jezus, zwana „Świętą Anną Samotrzecią” czczona jest tutaj od 500 lat.

Opis

Wzorowany na bazylice pw. św. Antoniego w Padwie kościół pw. św. Anny wzniesiono w latach 1609–1617. Świątynię zbudowano na planie krzyża, którego ramionami są dwie kaplice: kaplica św. Anny oraz kaplica pw. św. Franciszka. Centralna część nawy oraz kaplice są przykryte kopułami. W kaplicy św. Anny znajdującej się od strony północnej kopuła jest bogato zdobiona sztukateriami i malowidłami z medalionami z XVIII w. Budowla reprezentuje styl barokowy. Jej wieża jest ozdobiona pochodzącymi z końca XVII w. figurami świętych franciszkańskich. Krużganki wokół dziedzińca przed kościołem datowane są na XVIII w.

Na szczególną uwagę zasługuje wyposażenie świątyni, które reprezentuje styl barokowo-rokokowy, jest więc bardzo bogate. Cennym zabytkiem jest ołtarz rokokowy z późnogotycką, cudami słynącą rzeźbą Anny Samotrzeć pochodzącą z początku XVI w. Ołtarz główny jest w stylu rejencji (okres przejściowy pomiędzy barokiem i rokoko).

Położony obok kościoła klasztor sióstr dominikanek, który pierwotnie był siedzibą bernardynów, założony został na planie czworoboku z wewnętrznym wirydarzem. Zdobią go dekoracje stiukowe z XVII w. i obrazy z XVIII w.

Data lub czas powstania

XVII w.

Zespół klasztorny św. Anny został wzniesiony w latach 1609–1668, przy czym sam kościół wzniesiono w latach 1609–1617. Budowę klasztoru zaś datuje się na lata 1634–1668.

Materiał budowlany

Obiekt murowany.

Historia

Nazwa miejscowości „Święta Anna” pochodzi od imienia patronki sanktuarium, której cudowna figura, wyobrażająca św. Annę w towarzystwie Matki Bożej i Dzieciątka Jezus, zwana „Świętą Anną Samotrzecią”, jest tutaj czczona już ponad pięciuset lat. Zgodnie bowiem z dobrze udokumentowaną tradycją, początki kultu św. Anny sięgają tu końca XV w., kiedy to w okolicznych lasach miało miejsce kilka cudownych zdarzeń. W 1499 r., z polecenia proboszcza z Przyrowa, ks. Węgierskiego, w miejscu tym ustawiono figurę ukrzyżowanego Chrystusa. Wkrótce zaczęli pielgrzymować do niej ludzie, a cudowne zdarzenia, różnego rodzaju, nie ustawały. Na początku XVI w. staraniem starosty olsztyńskiego Pawła ze Szczekocin, w miejsce figury ukrzyżowanego Chrystusa wzniesiono drewnianą kaplicę, poświeconą św. Annie i umieszczono w niej figurę Świętej – drewniany, późnogotycki wizerunek, zachowany po dzień dzisiejszy.

Przez cały XVI w. kult Świętej wzrastał. W 1554 r. krakowska mieszczka Anna Krokierowa, w miejsce zniszczonej już przez lata kaplicy, wzniosła nową, również drewnianą, która przetrwała do początków XVII w.

Przełomową datą w dziejach sanktuarium był 1609 r. Wtedy to Joachim Ocieski, kasztelan sądecki i starosta olsztyński oraz książę Janusz Ostrogski, kasztelan krakowski, w miejsce skromnej kaplicy drewnianej ufundowali kościół i klasztor bernardynów – Zakonu Braci Mniejszych św. Franciszka, gorliwych czcicieli Matki Bożej i św. Anny. W latach 1609–1617 wzniesiony został murowany kościół, przy którym zbudowano także osobną kaplicę i umieszczono w niej cudowną figurę św. Anny. Świątynię konsekrował w 1617 r. ks. biskup Tomasz Oborski, sufragan krakowski. Budowę znajdującego się obok kościoła klasztoru ukończono w 1668 r.

Ojcowie bernardyni byli opiekunami sanktuarium przez 250 lat. W tym czasie, dzięki ich pracy duszpasterskiej, kult św. Anny nieustannie się rozszerzał, masowo pojawiali się pielgrzymi, a sama figura Świętej coraz bardziej otaczana była wielką czcią wiernych. W XVII w. w pobliżu klasztoru wyrosła niewielka osada, nazwana imieniem patronki sanktuarium.

Wiek XIX w. w historii Świętej Anny zapisał się kasatą klasztoru dokonaną przez władze rosyjskie w związku z zaangażowaniem bernardynów w działania powstańcze.

W 1869 r. ze skasowanego ukazem carskim klasztoru w Piotrkowie Trybunalskim do Świętej Anny przybyły siostry dominikanki klauzurowe. Użytkowane przez 5 lat przez carskie wojsko zabudowania klasztorne wymagały wielkich prac remontowych, które prowadzone były aż do początków XX w., kiedy to na mocy ukazu tolerancyjnego, siostry doczekały się otwarcia nowicjatu i przyjęcia pierwszych kandydatek.

I i II wojna ominęła sanktuarium, a siostry opiekują się nim po dziś dzień. Kult św. Anny jest nadal bardzo żywy, a Święta Anna jest znanym w całej Polsce miejscem pielgrzymkowym.

Forma ochrony prawnej

Kościół pw. św. Anny jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków jako element zespołu klasztornego dominikanek pod nr rej. 267/60 z 07.03.1960 r. oraz 26/76/A z 16.02.1978 r. Pod tym samym numerem w rejestrze widnieje klasztor z 1634 r. i cmentarz przykościelny.