Zamek w Chudowie

Ruiny renesansowego zamku z lat 30. XVI w. zostały odrestaurowane przez fundację „Zamek Chudów” pod koniec XX w. Obecnie na 6 kondygnacjach wieży można podziwiać ekspozycję muzealną prezentującą zabytki pozyskane podczas badań archeologicznych obiektu.

Opis

XVI-wieczny renesansowy zamek w Chudowie to jedyny w tym regionie przykład zamku nizinnego. Został on zbudowany przez Jana Gierałtowskiego na planie zbliżonym do prostokąta o wymiarach 30 m x 28 m. W środku założenia znajdował się niewielki dziedziniec z centralnie usytuowaną, kamienną studnią. Czworoboczną wieżę o wymiarach 8,5 m x 11 m umiejscowiono w południowo-zachodniej części założenia. Po obu jej stronach wzniesiono prostokątne budynki, pełniące funkcje mieszkalne. Zamkowy dziedziniec okalały drewniane krużganki. Pierwotne wejście do zamku wiodło przez zwodzony most nad fosą, prowadzący na drugą kondygnację wieży. Po okresie swojej największej świetności, jaką budowla ta miała w XVIII w., kiedy to stała się jednym z najświetniejszych, tętniących życiem miejsc na terenie Śląska, zamek zaczął podupadać. W XIX w. budowla została rozebrana i stała się niezwykle wówczas modną ruiną. Swoje „drugie” życie otrzymała na przełomie XX i XXI w., kiedy to jej właścicielem stała się fundacja „Zamek Chudów”. To właśnie dzięki jej działalności, zamek został zrekonstruowany, a w dawnej wieży stworzona została ciekawa wystawa archeologiczna. Mieszczące się w nim obecnie muzeum archeologiczne bazuje na zbiorach powstałych dzięki prowadzonym od 2001 r. przez fundację badaniom archeologicznym. Znajdująca się w nim stała wystawa prezentowana jest w następujących pomieszczeniach:

• piwnicy wieży, w której mieści się wystawa archeologiczna – można tutaj zobaczyć zrekonstruowane naczynia ceramiczne, fragmenty średniowiecznej studni;
• kondygnacja wejściowa (zrekonstruowany system ryglowania bramy);
• I piętro wieży (zrekonstruowany kominek, model zamku);
• II piętro wieży (wystawa dawnych zdjęć zamku);
• III piętro wieży (rekonstrukcja pomieszczenia mieszkalnego, XVI-wieczna latryna);
• IV piętro wieży (wystawa muzealna prezentująca kafle piecowe z zamku);
• dziedziniec, na którym podziwiać można ekspozycję reliktów murów i filarów odkrytych podczas wykopalisk oraz studnię);
• lapidarium, w którym zgromadzone są fragmenty detali architektonicznych odkrytych podczas prac;
• rekonstrukcja bojowego wozu husyckiego.

Ważnym elementem zbiorów muzeum jest także zrekonstruowany późnorenesansowy piec kaflowy prezentowany we wnętrzu przyzamkowej „Oberży pod św. Jerzym”.

Wirtualny spacer w 3D

Zamek w Chudowie

Ruiny renesansowego zamku w Chudowie z lat 30. XVI wieku, wzniesionego przez szlachcica Jana Saszowskiego z Gierałtowic (vel Gierałtowski z Gierałtowic, z Domu Saszowskich herbu Saszor) na miejscu drewnianej wieży obronnej.

Data lub czas powstania

XVI w.

Zamek w Chudowie został zbudowany w I poł. XVI w. Swój obecny kształt zawdzięcza jednak kilku przebudowom, w tym najważniejszym przeprowadzonym w 1717 r. i 1837 r.

Materiał budowlany

Obiekt murowany – cegła, kamień.

Historia

Zamek został zbudowany w okresie renesansu przez Jana Gierałtowskiego, który od 1532 r. był właścicielem Chudowa. Budowla stanęła prawdopodobnie na miejscu wcześniejszego, średniowiecznego założenia, po którym zachował się fragment drewnianej palisady i ślady budynku. Na początku XVIII w., kiedy to obiekt był własnością Foglarów, przeżywał okres swojego rozkwitu, który przejawiał się m.in. jego rozbudową przeprowadzoną w 1717 r. przez Jana Mikołaja Foglara. Niestety po 1768 r. zmieniał często swoich właścicieli, powoli tracąc na znaczeniu. W 1837 r. właścicielem zamku został Aleksander von Bally, który dokonał licznych przebudów, nie uwzględniając jednak pierwotnego stylu budowli. Jego prace doprowadziły do zatarcia renesansowej formy obiektu. W 1875 r. po pożarze zamek został rozebrany i przekształcony w modną wówczas romantyczną ruinę, którą pozostawał aż do przełomu XX i XXI w.

W 1995 r. powstała fundacja „Zamek Chudów”, która postawiła sobie za cel zrekonstruowanie obiektu. Dzięki jej działalności w 2001 r. rozpoczęto odbudowę zamkowej wieży, w której od 2004 r. mieści się muzeum. Prezentowane w nim eksponaty pochodzą z prowadzonych przez nią od 2001 r. szerokich badań archeologicznych na tym terenie.

Rodzaj zbiorów, ekspozycji

Ekspozycja muzealna prezentująca zabytki pozyskane podczas badań archeologicznych obiektu.

Forma ochrony prawnej

Zamek (ruiny) jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków pod nr rej. 568 z 05.02.1966 r.

Położenie obiektu

Zamek Chudów znajduje się przy ulicy Podzamcze.

Dostępność

Zamek Chudów jest dostępny w godzinach otwarcia muzeum, które jest czynne od kwietnia do września: od poniedziałku do środy w godz. od 12:00 do 18:00, w czwartki i piątki w godz. od 14:00 do 20:00 oraz w soboty i niedziele w godz. od 12:00 do 19:00, przy czym w niedziele zwiedzanie odbywa się bez przewodnika.

Zwiedzanie w tygodniu dla grup zorganizowanych dostępne jest także w innych godzinach po wcześniejszym zamówieniu terminu, którego można dokonać kontaktując się z biurem fundacji. Od października do końca marca można zwiedzać zamek po wcześniejszym zamówieniu terminu w biurze fundacji.

Źródła, informacje w Internecie

www.zamekchudow.pl

www.zamki.net.pl

www.gliwiczanie.pl

Inne

Fundacja organizuje na zamku szereg ciekawych i różnorodnych imprez, do których należą m.in. wymienione poniżej.

„Słowianie i Wikingowie”

Pokazy walk wojów z X–XI wieku, rekonstrukcja obozu wojskowego oraz pokazy dawnych rzemiosł.

„Festiwal Błota”

Gry i zabawy w błocie borowinowym.

„Jarmark Średniowieczny”

Wielka impreza historyczna podczas której prezentowane są dawne rzemiosła. Turnieje i bitwy rycerzy oraz wojów.

„Historia czekolady”

Impreza poświęcona świętemu napojowi Majów i Azteków połączona z degustacja słodyczy.

„Historia wina”

Przypomnienie historii wina, opowieści o gatunkach win połączone z degustacją i sprzedażą win z różnych krajów.

„Kartoflada i Winnetou”

Festiwal ziemniaka –  historia sprowadzenia ziemniaka z Ameryki. Występy Indian – muzyka i taniec.

Na wielu z nich odbywają się koncerty, różnorodne pokazy m.in. kowbojskie, strażackie, prochowe, sprawnościowe, wojsk powietrzno-desantowych, militarne, spadochronowe, tańca towarzyskiego, drwali, ptactwa, sztucznych ogni, akrobacji rowerowych, magiczne i moto-lotniarskie, a także pokazy dawnych strojów i wiele innych. Organizowane są zloty starych pojazdów, wystawy np. ziół oraz różnorodne zawody.