Wycieczka - Planer
Liczba elementów:
Długość trasy:
Kościół pw. śś. Marcina i Doroty w Wojkowicach Kościelnych – Sanktuarium Matki Boskiej Dobrej Drogi
Kościół z przełomu XIII/XIV w. był kilkakrotnie rozbudowywany. Zbudowano go na miejscu pierwotnej romańskiej świątyni z 1220 r., której pozostałości stanowią dzisiejsze prezbiterium. W barokowym ołtarzu znajduje się łaskami słynący obraz MB z Dzieciątkiem.
Opis
Jedyne w Polsce sanktuarium Matki Bożej Dobrej Drogi mieści się w kościele pw. śś. Marcina i Doroty, który jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, należącej do dekanatu siewierskiego położonego na terenie diecezji sosnowieckiej.
Zarówno kościół, jak i cała parafia, erygowana w XIII w. przez biskupa krakowskiego ks. Iwo Odrowąża, należą do najstarszych w Polsce. Świątynia ma wielką wartość zabytkową, w swojej pierwotnej postaci powstała bowiem na początku XIII w. Jej najstarszą częścią jest romańskie, zbudowane z ciosów kamiennych prostokątne prezbiterium, znajdujący się po północnej stronie skarbiec, pełniący niegdyś rolę zakrystii oraz niewielka partia nawy. W wyniku wielu przebudów, przeprowadzanych w kolejnych wiekach, obiekt nie posiada obecnie wyraźnych cech stylowych, choć należy uznać, iż jest budowlą neoromańską.
W prezbiterium i nawie występuje sklepienie kolebkowe z lunetami. W kruchcie pod wieżą na uwagę zasługuje sklepienie kolebkowo-krzyżowe, zaś w ścianach bocznych dwie półkoliście zamknięte wnęki. Charakterystyczna wieża, widoczna z daleka, jest rozdzielona gzymsami na trzy kondygnacje zwężające się ku górze. W jej wnętrzu zachowała się pierwotna drewniana konstrukcja. Zwieńczeniem wieży jest hełm z ośmioboczną latarnią. Dach kościoła pokryty jest blachą.
Najcenniejszym zabytkiem wnętrza kościoła jest barokowy ołtarz główny, w którym znajduje się XV-wieczny, gotycki obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem otoczony przez figury patronów świątyni – św. Marcina i św. Doroty oraz aniołów. Pochodzące z lat 1440–1450 malowidło zostało sprowadzone do wojkowickiego kościoła w 1625 r. przez ks. Marcina Zelbrychowicza. Jest wykonane techniką temperową na trzech sklejonych deskach ze złoconym tłem, z którym kontrastują różowa sukienka i ciemnozielony płaszcz Matki Bożej oraz szarozielona tunika Dzieciątka Jezus. Wizerunek umieszczony jest w rzeźbionej i złoconej ramie, wykonanej w tym samym czasie, co barokowy ołtarz, czyli w I poł. XVIII w. Ołtarz był wielokrotnie odnawiany, m.in. w latach 1809–1811 oraz w latach 50. XX w.
Na uwagę wewnątrz kościoła zasługują również dwa boczne ołtarze reprezentujące styl późnego baroku, pochodzące z poł. XVIII w., które zdobią rzeźby aniołków i obraz św. Antoniego otrzymującego Dzieciątko od Matki Bożej i św. Józefa, z Jezusem oraz św. Wiktorią w zwieńczeniu. Przy lewym ołtarzu znajduje się piękna kamienna chrzcielnica z herbem Prus i inicjałami Jakuba Koniecznego, proboszcza wojkowickiego w latach 1726–1743.
Data lub czas powstania
XIII w.
Kościół pw. śś. Marcina i Doroty został pierwotnie zbudowany w latach 1200–1229, następnie podlegał wielu przebudowom, m.in. w XV, XVII i XVIII w., które nadały mu obecny kształt.Materiał budowlany
Obiekt murowany.Historia
Parafia w Wojkowicach została prawdopodobnie erygowana już w XIII w. przez biskupa krakowskiego ks. Iwo Odrowąża. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w wykazie świętopietrza w 1325 r. Pierwotny kościółek, pw. św. Marcina, powstał w latach 1200–1229 z fundacji ówczesnych właścicieli Wojkowic – rodu Nowina. Część tej pierwszej, romańskiej świątyni przetrwała do czasów współczesnych, w postaci prezbiterium, dawnej zakrystii oraz niewielkiej partii nawy. W kolejnych wiekach obiekt był wielokrotnie przebudowywany i powiększany. Pierwsze tego typu prace miały miejsce w XV w., kolejne w XVII w. Wówczas to dobudowane zostały dwie kaplice, z których jedna – Baltazara Rzuchowskiego – powstała przed 1625 r. XVIII w. przyniósł dobudowanie do kościoła kolejnej kaplicy i kruchty. W czasie działań wojennych w 1945 r. kościół doznał wielu zniszczeń, którym uległa m.in. jego wieża i dach, które zostały odbudowane w 1947 r. W 1950 r. świątynia otrzymała nową polichromię, odnowiono również wówczas ołtarze.
27 czerwca 1987 r. kościół został podniesiony do rangi sanktuarium maryjnego przez ks. biskupa Stanisława Nowaka. Cześć Matce Bożej w tutejszym kościele jest oddawana już bowiem kilka wieków.
Forma ochrony prawnej
Kościół pw. śś. Marcina i Doroty jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków pod nr rej. 64 z 18.11.1948 r. oraz A/16/60 z 23.02.1960 r.
Położenie obiektu
Kościół pw. śś. Marcina i Doroty znajduje się przy ulicy Kościelnej.
Dostępność
Kościół pw. śś. Marcina i Doroty jest ogólnodostępny. Najlepiej jest go zwiedzać w godzinach porannych lub popołudniowych, przed lub po odprawianą tutaj codziennie mszą św. oraz w niedziele i święta.
