Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego „Guido” w Zabrzu

Założona w 1855 r. kopalnia „Guido” oferuje niezapomniane emocje na poziomie 170 i 320 m pod ziemią. Na turystów czekają wyrobiska i komory z wyeksponowanymi maszynami i narzędziami górniczymi oraz strefa sztuki. Obiekt należy do Szlaku Zabytków Techniki.

Opis

„Guido” to jedyna zabytkowa kopalnia węgla kamiennego w Europie z możliwością zjazdu na poziomy 170 m i 320 m, która daje możliwość zwiedzania autentycznych XIX-wiecznych wyrobisk górniczych oraz poznania metod wydobycia węgla i pracy górnika na przełomie wieków. To także jedyne miejsce w Europie, w którym 320 m pod ziemią funkcjonuje scena, na której odbywają się koncerty i spektakle teatralne, a także organizowane są imprezy zamknięte. 

Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego „Guido” funkcjonuje jako instytucja kultury Miasta Zabrze i Województwa Śląskiego, która została powołana do życia „dla zachowania i udostępniania walorów zabytkowych jedynej w Europie autentycznej podziemnej kopalni węgla kamiennego z zachowanymi wyrobiskami górniczymi wykonanymi na przestrzeni ponad 120 lat, po to aby mogła stać się atrakcją muzealno-turystyczną i służyć obecnym i przyszłym pokoleniom jako przykład dobrze zagospodarowanego dziedzictwa przemysłowego w zjednoczonej Europie”.

Dla zwiedzających udostępnione są dwa poziomy. Poziom 170 m prezentuje metody wydobycia węgla i pracę górnika w XIX w. Zwiedzanie uatrakcyjniają efekty światło i dźwięku. Od sierpnia 2009 r. na tym poziomie funkcjonuje także ekspozycja poświęcona Pamięci Represjonowanych Politycznie Żołnierzy-Górników, których w latach 50. ubiegłego wieku skierowano do przymusowej pracy w śląskich kopalniach. Na poziomie 320 m można się natomiast zapoznać z techniką górniczą i wykorzystywanymi tutaj narzędziami i maszynami. Tutaj, w hełmie, z latarką, każdy może się poczuć, jak prawdziwy górnik.

Oprócz tras zwiedzania, „Guido” proponuje wiele wydarzeń kulturalnych. Na tzw. Poziomie Sztuki realizowane są dwa unikatowe projekty: „Muzyka na Poziomie” – cykl koncertów oraz „Teatr na Poziomie”, czyli najgłębiej położona teatralna scena impresaryjna w Europie.

Data lub czas powstania

XIX w.

Kopalnia Węgla Kamiennego „Guido” została założona w 1855 r. Jako instytucja kultury funkcjonuje od 2007 r.

Materiał budowlany

Obiekt murowany, otynkowany.

Historia

Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego „Guido” (Zabrzańska Xibalba) – w języku Majów, Xibalba oznacza „podziemny świat”. Taki właśnie „świat” wykuty ręką ludzką w podziemnych skałach w poszukiwaniu złóż węgla można zobaczyć w kopalni węgla „Guido”. Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego „Guido” to instytucja kultury na miarę XXI w., godnie reprezentująca potencjał postindustrialny Śląska na arenie europejskiej turystyki przemysłowej.

Kopalnia Węgla Kamiennego została założona w 1855 r. przez hrabiego Guido Henckla von Donnersmarcka. Właśnie od imienia założyciela ma swoją nazwę – „Guido”. Po wyeksploatowaniu złóż węgla kopalnię przekształcono w centralny węzeł odwadniania w rejonie. Stracił on jednak na znaczeniu w latach 30. XX w., kiedy to kopalnie, którym służył, zaczęły wydobywać węgiel na niższych pokładach. Od tego czasu kopalnia „Guido” znalazła się na marginesie działalności górniczej, a po II wojnie światowej stała się nieczynnym rejonem kopalni „Makoszowy”. W 1967 r. na bazie zakładu górniczego została utworzona Kopalnia Doświadczalna Węgla Kamiennego M-300, w której były prowadzone doświadczenia eksploatacyjne z maszynami górniczymi, produkowanymi w zakładach KOMAG-Gliwice. W 1982 r. na terenie tej kopalni został uruchomiony Skansen Górniczy „Guido”, który niestety w 1996 r. zakończył swoją działalność (chociaż MGW prowadziło ruch turystyczny w „Guido” do 1999 r. i odwiedziły go wtedy 762 osoby). W 1987 r. Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał stare, XIX-wieczne wyrobiska, budynki maszyny wyciągowej i nadszybia oraz wieżę wyciągową do rejestru zabytków. I właśnie dzięki tej decyzji, a także działaniom wielu ludzi, którym leży na sercu zachowanie dziedzictwa przemysłowego regionu śląskiego, podjęto kroki, które miały na celu uratowanie tego obiektu poprzez zaadoptowanie go na cele muzealno-turystyczne. W czerwcu 2007 r. Kopalnia Węgla Kamiennego „Guido” otworzyła swoje podwoje dla turystów.

Forma ochrony prawnej

Kopalnia „Guido” jest wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków pod nr rej. 1342/87 z 26/02/1987. Do rejestru wpisano: szyb „kolejowy”, budynek nadszybowy szybu „kolejowego” z wieżą wyciągową, maszynownię szybu „kolejowego”, szybik „Guido” oraz wyrobiska podziemne (poziom 170, poziom 320 m).

Położenie obiektu

Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego „Guido” jest położona w pobliżu centrum Zabrza, przy ulicy 3 Maja.

Dostępność

Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego „Guido” jest czynna od wtorku do niedzieli. Zwiedzanie jest możliwe po dokonaniu wcześniejszej rezerwacji pod nr tel. (32) 271 40 77 wew. 5183.

Źródła, informacje w Internecie

Walerjański D., Zabrze krok po kroku, Zabrze 2007

Statut Zabytkowej Kopalni Węgla Kamiennego „Guido”

www.zabrze.magistrat.pl

www.kopalniaguido.pl