Kopalnia ćwiczebna Muzeum Miejskiego „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej

Powstała w latach 1927–1929 kopalnia pełniła rolę obiektu szkoleniowego. Dzisiaj w jej wyrobiskach prezentowane są maszyny i urządzenia służące do urabiania i transportu węgla. Obiekt jest jedną z podziemnych atrakcji Szlaku Zabytków Techniki.

Opis

Kopalnia ćwiczebna „Sztygarka” funkcjonuje w strukturach Muzeum Miejskiego „Sztygarka” i stanowi jedną z jego największych atrakcji. Udostępnia ona bowiem do zwiedzania dwa pokłady węgla kamiennego, o numeracji górniczej 401 i 402. W jej wyrobiskach zaprezentowane są maszyny i urządzenia służące do urabiania i transportu węgla, takie jak kombajn, przenośniki i wozy kopalniane.

Kopalnia powstała pod koniec lat 20. XX w. jako kopalnia ćwiczebna przy Państwowej Szkole Górniczej i Hutniczej i miała na celu umożliwienie uczniom szkoły nauki w warunkach zbliżonych do warunków pracy górnika, przede wszystkim zaznajomienie ich z pracą maszyn górniczych. Wyrobiska kopalni, które można określić mianem sztolni, mają długość 250 m. W kolejnych latach drążono kolejne wyrobiska i prowadzono prace zabezpieczające.

W kopalni zajęcia praktyczne prowadzone były do 1994 r. Później została ona przeznaczona na cele muzealne i udostępniona zwiedzającym.

Data lub czas powstania

XX w.

Kopalnia ćwiczebna powstała w latach 1927–1929.

Materiał budowlany

Obiekt murowany.

Historia

Kopalnia ćwiczebna działa w strukturach funkcjonującego od początku XX w. Muzeum Miejskiego. Idea jego powstania zrodziła się w 1912 r. wśród członków nowopowstałego Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, którzy chcieli utworzyć na terenie Dąbrowy Górniczej placówkę gromadzącą zbiory geologiczne. Inicjatorami tego przedsięwzięcia byli absolwenci Szkoły Górniczej i Hutniczej w Dąbrowie (nazywanej potocznie „Sztygarką”) – Piotr Przesmycki i Adam Piwowar. W ten sposób w mieście powołano do życia Muzeum Geologiczne im. Zygmunta Glogera. Jego siedzibę zlokalizowano w salach resursy. Jego właścicielem było Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, a placówka – pomimo, iż powstała poza strukturą szkoły – uważana była za jej część. W związku z tym do muzeum napływały liczne zbiory od byłych i ówczesnych uczniów, a ich opracowaniem i katalogowaniem zajmowali się Przesmycki i Piwowar.

Po reaktywowaniu działalności szkoły w 1919 r., już pod nazwą Państwowa Szkoła Górnicza i Hutnicza im. Staszica, Piwowar zdecydował wskrzesić dawną placówkę muzealną jako pracownię szkolną. Niestety, II wojna światowa przyniosła wielkie straty, zarówno w postaci uszkodzeń budynku szkoły, jak i zniszczenia zbiorów muzealnych.

Mimo to placówkę przywrócono do życia dzięki wielkiemu zaangażowaniu dawnych nauczycieli i uczniów. Wielkie zasługi mieli tutaj przede wszystkim absolwenci „Sztygarki” – E. Ciuk, a następnie S. Szostak i A. Zieliński. W 1966 r. zbiory muzealne zajmowały już pięć sal o łącznej powierzchni  240 m², a 3 tys. eksponatów, pochodzących w większości z  Zagłębia Śląsko-Dąbrowskiego i Dolnośląskiego, rozmieszczonych było w 111 gablotach.

W niedługim czasie dąbrowskie Muzeum Geologiczne urosło do rangi jednej z najważniejszych tego typu placówek w Polsce.

W 1986 r. muzeum zmieniło swoją nazwę na Muzeum Geologiczne i Historii „Sztygarki” Zespołu Szkół Zawodowych Węgla Kamiennego im. Staszica. Obecną nazwę nosi zaś od listopada 1997 r.

Położenie obiektu

Kopalnia ćwiczebna jest zlokalizowana w południowo-wschodniej części obszaru górniczego dawnej kopalni węgla „Paryż”, w sąsiedztwie ulic Górniczej i Legionów Polskich.

Dostępność

Kopalnia ćwiczebna Muzeum Miejskiego „Sztygarka” jest udostępniona dla zwiedzających. Godziny wejść do kopalni są następujące: we wtorki i soboty w godz. od 10:00 do 14:00 o każdej pełnej godzinie oraz w czwartki w godz. od 13:00 do 16:00 o każdej pełnej godzinie.

Ze względu na panujące w kopalni warunki górnicze (niska temperatura 10–11 st., wilgotność 80–90%), zalecane jest stosowanie odpowiedniego ubioru. Zwiedzający dodatkowo otrzymują ciepłe kurtki i hełmy ochronne.

Kopalnia ćwiczebna „Sztygarka” nie jest dostępna dla osób niepełnosprawnych.

Bilety na zwiedzanie kopalni należy zakupić w siedzibie Muzeum Miejskiego „Sztygarka” przy ulicy Legionów Polskich 69. Jego godziny otwarcia przedstawiają się następująco: wtorki, środy i piątki w godz. od 9:00 do 14:00, w czwartki w godz. od 9:00 do 17:00, w soboty w godz. od 9:45 do 14:00 oraz w niedziele w godz. od 12:00 do 16:00.

Źródła, informacje w Internecie

www.muzeum-dabrowa.pl