Wycieczka - Planer
Liczba elementów:
Długość trasy:
Zespół dworski w Łodygowicach
Dwór został wzniesiony w I połowie XVI w. na miejscu drewnianego dworu Komorowskich. Obecny wygląd zawdzięcza przebudowie w XIX w., jednak w parku wciąż widoczne są dawne fortyfikacje świadczące o jego funkcjach obronnych.
Opis
Stojący w otoczeniu pięknego parku nad rzeką Żylicą dwór (pałac) to zbudowana w XVII w. palazzo di fortezza, czyli rezydencja magnacka o cechach obronnych, otoczona bastionowymi fortyfikacjami. Dzisiaj jednak trudno w to uwierzyć, gdyż przebudowa obiektu w XIX w. nadała mu cechy neogotyckiego dworu. Posiada on dwie kondygnacje i nieregularny kształt z wejściem prowadzącym przez arkady, nad którymi znajduje się balkon. Ciekawie prezentuje się dach pokryty glazurowana dachówką. Z tyłu dworu można zobaczyć fragment neogotyckich detali z herbem. Wnętrza obiektu niestety nie zachowały swojego pierwotnego układu, nie ma tutaj również praktycznie nic z ich dawnego wyposażenia, poza dwoma kominkami. Dworek otoczony jest zabytkowym parkiem krajobrazowym, w którym do dnia dzisiejszego widoczne są ślady dawnych fortyfikacji: pozostałości ziemnych bastionów, wałów oraz fosy świadczące, iż kiedyś było to obronne fortalicium.
Łodygowicki dwór pełni dzisiaj funkcje publiczne. Swoją siedzibę w nim mają różne instytucje, m.in. Gminna Biblioteka Publiczna.
Data lub czas powstania
XVII w.
Łodygowicki dwór został wzniesiony jako rezydencja forteczna w latach 1629–1673, ale swój obecny kształt zawdzięcza przebudowie przeprowadzonej w II połowie XIX w.Materiał budowlany
Dwór murowany.Historia
Łodygowice powstały w XIII w. na miejscu zniszczonych najazdem Tatarów słowiańskich osad. Z uwagi na fakt, iż osadzali się tutaj przede wszystkim koloniści niemieccy, wieś założono na prawie magdeburskim. Pierwsze wzmianki o sołtysie Łodygowic, niejakim Ludwiku Lisko, pochodzą z 1310 r. Pierwsze informacje o tutejszej parafii pochodzą natomiast z 1373 r.
Do końca XIII w. Łodygowice były wsią książęcą. Następnie książę opolski Władysław podarował je zakonowi Cystersów z Rud koło Raciborza. W 1474 r. opat Piotr III sprzedał je Piotrowi Komorowskiemu. Pozostały one w posiadaniu tej rodziny aż do 1624 r. W 1608 r. po śmierci Krzysztofa Komorowskiego, Żywiecczyzna została podzielona między trzech jego synów. Tak powstały tzw. Państwa (klucze): Suskie, Ślemieńskie i Żywieckie, w granicach którego znalazły się Łodygowice. Klucz Żywiecki odziedziczył Mikołaj, który po tym jak się zadłużył, sprzedał w 1618 r. Łodygowice wraz z przyległościami Krzysztofowi Rarowskiemu. Tak powstał kolejny klucz, czyli tzw. „Państwo Łodygowickie”. Wkrótce po tym Rarowski zamienił dobra z księciem Jerzym Zbaraskim, kasztelanem krakowskim. To właśnie on, na miejscu wcześniejszych XIV-wiecznych drewnianych umocnień, rozpoczął w 1629 r. budowę dworu obronnego. Zbaraski zmarł w 1631 r. nie pozostawiając po sobie potomka. Jego fortuna przeszła więc na Janusza z domu książąt Wiśniowieckich. Po śmierci Janusza Wiśniowieckiego, Łodygowice otrzymał na własność w charakterze wiana żony – Heleny (córki Konstantego Wiśniowieckiego) Stanisław Warszycki, który to dokończył w 1673 r. budowę zamku w Łodygowicach, otoczył go murem, fosami i wałami tak, że stworzyć silną pograniczną fortyfikację. Po śmierci Warszyckiego w 1681 r. dobra łodygowickie przechodziły różne koleje losu. Najpierw dostały się w ręce jego syna – Jana Kazimierza Warszyckiego, potem szwagra – Michała Warszyckiego, a po jego śmierci w 1697 r. zarządzała nimi wdowa po Janie Kazimierzu – Zofia Domicela.
Od 1707 r. dochodziło do wielu sporów o te ziemie. Liczne zajazdy, sądy spowodowały upadek majątku, który w końcu dostał się rodzinie Borzęckich. W 1773 r. włości przeszły w posiadanie Ignacego Kalinowskiego – cześnika halickiego, starosty lelowskiego, pułkownika królewskiego i posła na sejm, który powiększył pola uprawne i poprawił stan majątku. Ich kolejnymi właścicielami byli m.in. von Anhaltowie, Fuerstensteinowie i jako ostatni – Klobusowie. Wiek XIX zaznaczył się w historii łodygowickiego majątku jego zdecydowaną przebudową, która nadała mu charakter neogotyckiego pałacu. W 1945 r. znaczną część gruntów ostatniego włodarza ziem łodygowickich rozparcelowano, resztę w 1956 r. przejął Skarb Państwa. Obecnie we wnętrzach pałacu mieszczą się różne instytucje publiczne, m.in. Gminna Biblioteka Publiczna.
Forma ochrony prawnej
Zespół dworski w Łodygowicach jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków pod nr rej. A-599/89 z 01.06.1990 r. W jego skład wchodzą: dwór obronny, park oraz ziemne fortyfikacje.
Położenie obiektu
Zespół dworski znajduje się przy ulicy Królowej Jadwigi.
Dostępność
Zespół dworski jest, z uwagi na pełnione funkcje, miejscem ogólnodostępnym. Nie jest jednak atrakcją udostępnioną do zwiedzania, choć jego wnętrza można zobaczyć odwiedzając Gminną Bibliotekę Publiczną.
