Kościół pw. św. Barbary w Koziegłowach

Świątynia powstała w XVII w. jako kościół szpitalny. Przylegał do niej wtedy budynek szpitala. Pod koniec XX w. kościół powiększono o część budynku poszpitalnego, który przekształcono na nawę, a dawny kościółek zamieniono na prezbiterium.

Opis

Kościół pw. św. Barbary leży na terenie parafii pw. św. Marii Magdaleny, należącej do dekanatu Koziegłowy położonego na terenie archidiecezji częstochowskiej.

Świątynię ufundowali wraz z przytułkiem dla ubogich Stanisław i Barbara z Przerębskich Kawieccy, którzy pochowani są w kaplicy grobowej Kawieckich pw. św. Stanisława w kościele parafialnym. Świątynię konsekrował sufragan krakowski Mikołaj Oborski. Prebenda św. Barbary miała erekcję z 1670 r. oraz zapis 7000 zł.

Kościół jest murowany, kryty gontem, sklepiony beczkowo, na dachu ma barokową wieżę. Jego wystrój wnętrza reprezentuje styl renesansowy. Główny ołtarz jest bogato złocony i ozdobiony czterema kolumnami, znajduje się w nim przepiękny obraz patronki świątyni – św. Barbary. Wewnątrz kościoła na uwagę zasługuje również chór, który wsparty jest na dwóch żłobkowanych kolumnach.

W przeszłości kościół, pełniący przecież funkcję kościoła szpitalnego, był od strony południowej połączony ze szpitalem. Około 1863 r. szpital przemianowano na przytułek, czyli dom schronienia dla kalek i starców. Część szpitalna zachowała się jeszcze do dnia dzisiejszego, ale nie spełnia już ona pierwotnej funkcji. Do 1990 r. odbywały się w niej zajęcia z katechezy dla dzieci i młodzieży.

W czasach współczesnych kościół pw. św. Barbary został powiększony o część budynku poszpitalnego, który przekształcono na nawę, czyniąc z dawnego kościółka prezbiterium.

Przy świątyni zachowało się miejsce na pochówek, poświęcone w 1805 r. przez ks. Marcina Siemińskiego – komisarza biskupa wrocławskiego. Grzebano tam zmarłych do chwili zapełnienia i przygotowania nowego cmentarza poza miastem.

W 1994 r. kościół pięknie odnowiono, a cały obiekt ogrodzono.

Data lub czas powstania

XVII w.

Kościół powstał jako świątynia przyszpitalna pod koniec XVII w.

Materiał budowlany

Obiekt murowany – cegła, otynkowany.

Historia

Koziegłowska parafia istniała już prawdopodobnie w poł. XIV w., choć za datę jej erygowania uznawany jest 1402 r. W 1919 r. wyłączono z niej Rudnik Mały, a w 1922 r. – Rudnik Wielki – włączając obie miejscowości do parafii w Starczy. W 1977 r. z wyłączonych terenów tej parafii utworzono parafię w Cynkowie, w 1986 r. parafię w Siedlcu Dużym, a w 1988 r. w Gniazdowie.

Kościół parafialny został wzniesiony około 1440 r. w miejscu, gdzie pierwotnie znajdowała się drewniana świątynia. Jego fundatorem był ówczesny właściciel Koziegłów – Jan Koziegłowski. Z tamtego kościoła do dnia dzisiejszego zachowało się jedynie prezbiterium. Obecna nawa w stylu barokowym powstała w I poł. XVII w. dzięki staraniom i kosztem ks. Wojciecha Purzeckiego, kanonika kolegiaty Wszystkich Świętych w Krakowie. Budowę nawy zakończono w 1679 r. i prawdopodobnie również wówczas kościół został konsekrowany przez biskupa krakowskiego Andrzeja Trzebickiego.

W 1942 r. wnętrze świątyni zostało odmalowane staraniem ks. Leona Brykalskiego. Staraniem ks. Wacława Kałuskiego na kościele położono nowy gontowy dach, budowlę otynkowano, założono niezbędne instalacje, a także odnowiono polichromię. Wówczas także wyremontowano kościół filialny pw. św. Barbary oraz kościół pw. św. Wawrzyńca w Cynkowie. Przeprowadzono też gruntowny remont i modernizację pochodzącej z 1802 r. plebanii. Staraniem ks. Józefa Nowaczyńskiego w latach 80. XX w. zbudowano w Gęzynie kaplicę mszalno-katechetyczną pw. św. Franciszka z Asyżu.

W latach 1992–1993 kościół został poddany kolejnym pracom remontowym, w ramach których odnowiono m.in. Ogrójec na zewnętrznej ścianie prezbiterium i umieszczono w nim wspomniane w opisie kościoła XVII-wieczne figury.

W latach 1993–2000 Państwowa Służba Ochrony Zabytków, na polecenie Wojewódzkiego Konserwatora Aleksandra Brody odnowiła gotyckie freski w prezbiterium. W kolejnych latach przeprowadzano następne remonty, dzięki którym kościół pw. św. Marii Magdaleny stanowi obecnie piękny, sięgający swoją historią XV w. zabytek.

Forma ochrony prawnej

Kościół jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków jako część zespołu szpitalnego św. Ducha:

  • kościół, nr rej. 106/78 z 18.03.1960 r. oraz 420/60 z 18.03.1960 r.;

  • przytułek, nr rej. 107/78 z 02.08.1972 r. oraz 1190/72 z 02.08.1972 r.

Położenie obiektu

Kościół znajduje się w północno-zachodniej części miasta, między ulicami Częstochowską a 3-Maja.

Dostępność

Kościół nie jest ogólnodostępny. Jedyne nabożeństwa są w nim odprawiane w dzień św. Barbary. W sprawie zwiedzania świątyni, należy się kontaktować z kancelarią parafii pw. św. Marii Magdaleny.

Źródła, informacje w Internecie

www.kozieglowy.pl

www.kuriaczestochowa.pl

Inne

Kontakt

Parafia pw. św. Marii Magdaleny

ul. Kościelna 4, 42-350 Koziegłowy

tel. (34) 314 12 21, (34) 314 12 90

Dokumenty