Rynek w Tarnowskich Górach

Wycieczka - Planer

Punkty
Właściwości
Uczestnicy

Właściciel:

Nazwa:

Data rozpoczęcia:
Data zakończenia:

Aktywności:

Opis:

Cechy:

Dodaj nowego uczestnika

Liczba elementów:

Długość trasy:

Rynek w Tarnowskich Górach

Tarnogórski rynek pochodzi z II poł. XVI w. Jego cechą charakterystyczną jest nieregularny kształt wynikający z prowadzenia w śródmieściu prac górniczych, w związku z którymi gwarkowie budowali domy obok szybów wydobywczych, a nie wg ustalonego porządku.

Opis

Tarnogórski rynek, określany do 1925 r. mianem Ringu, jest głównym placem miasta oraz jedną z jego największych atrakcji turystycznych. Ma kształt trapezu, a nie kwadratu, jak to zazwyczaj bywa. Jego nieregularność w kształcie wynika z faktu, że prace górnicze prowadzone były nawet w ścisłym śródmieściu – gwarkowie budowali domy obok szybów wydobywczych, a nie według ustalonego porządku. Główny plac miasta jest deptakiem prawie całkowicie zamkniętym dla ruchu samochodów (oprócz pierzei wschodniej). Stanowi miejsce spotkań tarnogórzan oraz obowiązkowy punkt zwiedzania miasta. Tutaj bowiem i w jego najbliższych okolicach znajdują się ciekawe zabytki miasta, m.in.:

wzniesiony pod koniec XIX w. ratusz, uznawany za jeden z najpiękniejszych w Polsce, reprezentujący styl neorenesansu północnego z elementami gotyku;
zabytkowy Dom Sedlaczka, w którym mieści się od XVIII w. Restauracja-Winiarnia „Sedlaczek” oraz od 1958 r. muzeum;
najstarsza w mieście apteka „Pod Białym Aniołem” w Domu Cochlera;
XVI-wieczne domy podcieniowe, które pełniły niegdyś funkcję handlową, których właścicielami byli gwarkowie; podcienia posiadają sklepienia krzyżowe wsparte na filarach czworobocznych i otwierają się one na ulicę i rynek arkadowymi łukami;
XVIII-wieczny neoromański ewangelicki kościół Zbawiciela.

W zachodniej części rynku stoi na kamiennej podmurówce pochodząca z lat 50. XX w. drewniana konstrukcja ręcznego kołowrotu z dachem pokrytym gontem na drewnianych słupach. Jest to jedna z dwóch miejskich studni, które w przeszłości się tu znajdowały. Wokół niej zachowano fragment XIX-wiecznego bruku, który został odtworzony na podstawie starych rycin studni miejskiej i doskonale imituje nawierzchnię rynku z okresu powstania miast.

Data lub czas powstania

XVI w.

Rynek został wytyczony w XVI w. Znajdujące się na nim zabudowania pochodzą z XVII, XVIII, XIX i początku XX w.

Historia

Tarnowskie Góry są miastem niezwykłym z wielu powodów. Jednym z nich jest fakt, iż miasto w swojej historii posiadało trzy budynki ratusza, jak również trzy place pełniące funkcję rynku miejskiego. Pierwszym z nich był obecny plac Gwarków. Z uwagi jednak na szybki rozwój miasta szybko okazało się, iż nie jest on wystarczający dla stale zwiększającej się liczby gwarków i urzędników, którzy chcieli budować na nim swoje domy oraz urzędy. Wytyczono więc drugi rynek, w pobliżu placu Gwarków. Jednak i ten nie wystarczył na długo. W ten oto sposób w XVI w. Tarnowskie Góry stały się miastem z trzecim już (i ostatnim) rynkiem miejskim. Jego płyta została wówczas wybrukowana, zlokalizowano tutaj najważniejsze urzędy, wzniesiono także charakterystyczne kamienice z podcieniami, które przetrwały do czasów współczesnych, a które zamieszkiwali bogaci gwarkowie.

Płyta rynku została gruntownie przebudowana w latach 1960 i 1975, a w 2005 i 2010 r. ponownie wymieniono jej nawierzchnię. Na miejscu płyt chodnikowych pojawiła się stylowa kostka brukowa.

Forma ochrony prawnej

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane jest miasto w ramach historycznego założenia (pod nr rej. 381/53 z 14/03/1953 oraz 610/66 z 07/04/1966). Na liście znajduje się także wiele zabudowań położonych na rynku, w tym:

ewangelicki kościół Zbawiciela – nr rej. 623/66 z 27/04/1966;
dom „Sedlaczek” – nr rej. 291 z 12/03/1950 oraz 609/66 z 15/04/1966;
ratusz – nr rej. A/1631/96 z 30/04/1996;
dom, Rynek 3, XVII, XIX – nr rej. 625/66 z 27/04/1966;
dom, Rynek 13, XVI, XX – nr rej. 626/66 z 27/04/1966;
d. Bank Stowarzyszeń, obecnie PKO, Rynek 14, 1908 – nr rej. A/17/99 z 25/05/1999;
dom, Rynek 15, XVI, XIX – nr rej. 627/66 z 27/04/1966;
dom, Rynek 16, XVI, XVIII – nr rej. 628/66 z 27/04/1966;
dom I, Rynek 17, XVI – nr rej. 613/66 z 15/04/1966;
dom II, Rynek 17, XVI – nr rej. 614/66 z 15/04/1966;
dom, Rynek 18, XVI, XVIII – nr rej. 290 z 12/03/1950 oraz 615/66 z 15/04/1966.