Zespół pałacowy w Tarnowskich Górach-Rybnej

Pałac powstał jako budowla późnobarokowa z klasycystyczną elewacją frontową w 1796 r. Początkowo pełnił rolę rezydencji, po 1945 r. mieściły się w nim mieszkania komunalne. Obecnie funkcjonuje jako centrum kulturalne oraz zaplecze hotelowo-gastronomiczne.

Opis

Pałac „Warkoczów” (bo tak czasami bywa nazywany z uwagi na nazwisko jego pierwszych właścicieli – rodziny von Warkostch) to dwukondygnacyjny budynek z mansardowym dachem z lukarnami, kamienny, otynkowany, w stylu barokowym z elementami klasycystycznymi, który stoi w otoczeniu pięknego zabytkowego parku z kamiennymi zabudowaniami gospodarczymi. Data jego budowy (1796) umieszczona jest w kartuszu w trójkątnym przyczółku, zwieńczonym rzeźbami dwóch lwów.

Okazała rezydencja pełniła rolę siedziby rodowej do 1922 r. Następnie mieściła się tutaj siedziba Związku Strzeleckiego, a w czasie II wojny światowej ród Henckel von Donnersmarck przechowywał tu swoje dokumenty. Po 1945 r. w budynku znajdowały się natomiast mieszkania komunalne, co doprowadziło go do ruiny.

Swój dzisiejszy wygląd, jak również pełnione obecnie funkcje, pałac w Rybnej zawdzięcza dokonanej w latach 70. XX w. restauracji i adaptacji z przeznaczeniem na cele najpierw kulturalne, a później również turystyczno-hotelarskie.

Początki działalności kulturalnej sięgają 1983 r., kiedy utworzono tutaj Dom Pracy Twórczej Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków. Od tej pory pałac w Rybnej czynnie uczestniczy w kulturalnym życiu miasta i regionu śląskiego oraz kontynuuje koncertową tradycję. Do dnia dzisiejszego organizowane są tu koncerty muzyki kameralnej. Na przestrzeni lat odbyło się tutaj także wiele festiwali: Festiwal Muzyki Kameralnej „Kwartet Śląski i Jego Goście w Pałacu w Rybnej”, Muzyczne Lato w Rybnej, Festiwal „Goście w Pałacu w Rybnej”, festiwal „Tarnogórskie Spotkania Jazzowe”. Pałac jest także miejscem wystaw malarstwa i grafiki.

Na co dzień pałac w Rybnej funkcjonuje jako pensjonat oferujący gościom 18 miejsc noclegowych w stylizowanych apartamentach i pokojach. Działa tutaj również wykwintna restauracja kuchni regionalnej i polskiej.

Data lub czas powstania

XVIII w.

Zespół pałacowy w Rybnej został wzniesiony pod koniec XVIII w. Swój obecny wygląd, zgodny z pierwowzorem, zawdzięcza restauracji dokonanej w latach 1974–1980.

Materiał budowlany

Obiekt murowany – cegła.

Historia

Pałac wzniosła rodzina von Warkotsch (Warkoczów). Po śmierci w 1829 r. Antoniny Warkoczowej, odziedziczyła go rodzina Chrząszczewskich, a po krótkim okresie, w 1856 r. pałac przeszedł na własność rodziny von Koschuetzkich (Kosickich), która poddała go niewielkiej przebudowie. Kosiccy władali rezydencją ponad pół wieku, do 1922 r., kiedy zdecydowali się sprzedać swój majątek i wyjechać do Niemiec. W 1935 r. w pałacu znalazł siedzibę tarnogórski Związek Strzelecki. W czasie II wojny światowej pałac przeszedł w ręce rodu Donnersmarcków z Brynka.

Po wojnie w Rybnej znajdowały się mieszkania komunalne, co doprowadziło do jego całkowitej dewastacji. Z uwagi jednak na zabytkowy charakter obiektu, władze miasta Tarnowskie Góry zdecydowały się na jego restaurację, która została przeprowadzona w latach 1974–1980. Odbudową zajęły się Zakłady Mechaniczne „Zamet” ze Strzybnicy przy współudziale Pracowni Konserwacji Zabytków z Krakowa.

W 1983 r. władze miasta przekazały odrestaurowany pałac Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, przy którym utworzono Dom Pracy Twórczej. Rozpoczęło to nowy rozdział w dziejach rezydencji, w której zaczęto organizować m.in. cotygodniowe koncerty pn. „Niedzielne Popołudnia”, finansowane przez Ministerstwo Kultury i Sztuki, podczas których występowali nie tylko znani artyści, ale promowano także młodych wykonawców.

Zmiana sytuacji politycznej w Polsce oraz sposobów finansowania przez państwo instytucji kulturalnych zmusiły SPAM do rezygnacji z użytkowania obiektu. Obowiązek ten przejęły władze miasta, powołując w 1991 r. Regionalne Centrum Kultury – Pałac w Rybnej, które obok działalności artystycznej prowadziło również działalność komercyjną w formie usług hotelarskich i gastronomicznych. Kontynuowano cykl „Niedzielne Popołudnia”, a koszty koncertów i festiwali pokrywano z wypracowanych środków własnych, sponsoringu firm i instytucji.

Nowy etap działalności pałacu rozpoczął się w 1998 r., kiedy to został on przekształcony w spółkę z o.o., której jedynym udziałowcem jest Gmina Tarnowskie Góry.

Forma ochrony prawnej

Zespół pałacowy (pałac wraz z otaczającym go parkiem) wpisany jest do wojewódzkiego rejestru zabytków pod nr rej. 637/66 z 02/05/1966.

Położenie obiektu

Zespół pałacowy znajduje się na terenie Rybnej w Tarnowskich Górach.

Dostępność

Z uwagi na pełnione funkcje hotelarskie, pałac jest obiektem ogólnodostępnym.

Opis miejsc i pokoi

Liczba miejsc: 18

Liczba pokoi: 9

Przedział cenowy

Cena od: 75.00

Cena do: 250.00

Wyżywienie

Kuchnia regionalna i polska.

Źródła, informacje w Internecie

Renka J., Rosenbaum S., Tarnowskie Góry. Architektura, Tarnowskie Góry 2007

www.palacrybna.pl

www.montes.pl/Montes_3/montes_nr_03_12.htm

Inne

Na terenie pałacu organizowanych jest szereg imprez kulturalnych, w tym m.in. koncerty, festiwale oraz zpotkaia autorskie.

Archiwum wg daty wydarzenia

Dokumenty