Wycieczka - Planer

Punkty
Właściwości
Uczestnicy

Właściciel:

Nazwa:

Data rozpoczęcia:
Data zakończenia:

Aktywności:

Opis:

Cechy:

Dodaj nowego uczestnika

Liczba elementów:

Długość trasy:

Dane podstawowe

Galeria

Zespół dworski w Żywcu-Moszczanicy

Dwór został wzniesiony pod koniec XVIII lub na początku XIX w., rozbudowany w XX w. Do dzisiaj zachowała się jedynie jego południowa część. Ważnym wydarzeniem w jego historii był pobyt marszałka Józefa Piłsudskiego w dworze państwa Kępińskich w 1934 r.

Opis

Powstały prawdopodobnie na początku XIX w. dwór w Moszczanicy jest przykładem modnego w tym okresie stylu dworkowego, jedynym wysokiej klasy przykładem modernistycznego dworu na terenie Żywiecczyzny. Około 1912 r. obiekt przeszedł znaczną rozbudowę przeprowadzoną wg projektu wielkiego propagatora Polskiej Sztuki Stosowanej, Eugeniusza Dąbrowa-Dąbrowskiego, dla ówczesnego właściciela Władysława Kępińskiego.

Dzisiaj z dawnego dworu pozostała jedynie jego południowa część. Jednak na podstawie informacji p. Władysława Kępińskiego, do roku 1945 właściciela Moszczanicy oraz fotografii przez niego wykonanych i pozostałości w dzisiejszej architekturze dworu, można opisać tę budowlę w jej ówczesnym kształcie. Była ona parterowa, założona na rzucie wydłużonego prostokąta z ukosami i zaokrągleniami na narożnikach, miała na osi poprzecznej sień z dwoma wejściami z zewnątrz. Od frontu wznosił się na tle lekko wysuniętego ryzalitu ganek z dwiema masywnymi kolumnami, dźwigającymi oprofilowany gzyms i trójkątny fronton. Po stronie przeciwnej odpowiadał mu wyższy ryzalit, zwieńczony również trójkątnym frontem. Całość nakrywał dach łamany z naczółkowymi szczytami. Według planu katastralnego Moszczanicy 1834 r., od wschodu do dworu przylegał prostokątny dziedziniec z gazonem pośrodku i murowanymi oficynami po bokach, od zachodu zaś ogród o założeniu geometrycznym, w typie tzw. włoskich, oparty na podziale na prostokątnej kwatery, w której mieściły się warzywniaki i sady.

Na ścianie dworu znajduje się tablica upamiętniająca pobyt w nim marszałka Józefa Piłsudskiego w 1934 r.

W 1945 r. na bazie zabytkowego zespołu dworskiego powstała szkoła rolnicza. Po wzniesieniu nowego obiektu szkolnego i internatu, budynek dworski przeznaczono na cele mieszkalne. W latach 70. i 80. XX w. funkcjonowała tutaj izba tradycji ruchu młodzieżowego z terenu Żywiecczyzny, a po jej likwidacji z inicjatywy nauczyciela Jacentego Ignatowicza powstało Muzeum Instrumentów Muzycznych, Narzędzi i Sprzętów Gospodarstwa Domowego z terenu Żywiecczyzny (obecnie już nie funkcjonuje).

W dniu 9 listopada 2001 r. w przypałacowym parku staraniem dyrekcji szkoły, w miejscu dawnej kapliczki, postawiono na cokole figurę Matki Boskiej z Dzieciątkiem autorstwa Barbary i Wiesława Arminatisów z Bielska-Białej. Odsłonięcia i poświęcenia figury dokonał ks. infułat Władysław Fidelus w asyście młodzieży szkolnej, zaproszonych gości i dyrektora szkoły Władysława Suchonia.

Dwór otacza zabytkowy park o drzewostanie liściastym.

Data lub czas powstania

XVIII w.

Zespół dworski powstał pod koniec XVIII lub na pocz. XIX w., jednak w latach 1910–1912 przeszedł bardzo poważną rozbudowę, która nadała mu dzisiejszy kształt.

Materiał budowlany

Obiekt murowany, otynkowany.

Historia

Historia dworu w Moszczanicy jest nierozerwalnie związana z osobą marszałka Józefa Piłsudskiego, który przebywał w nim na jesieni 1934 r. Marszałek pojawił się w Moszczanicy, u państwa Kępińskich, zgodnie z zaleceniami lekarzy, którzy sugerowali, iż stan jego zdrowia jest na tyle zły, iż powinien wypoczywać i zrezygnować z obowiązków służbowych. Moszczanicę na miejsce odpoczynku wybrał dla Piłsudskiego płk Leon Strzelecki, zaś na adiutancie marszałka – kpt. Mieczysławie Lepeckim – spoczywał obowiązek przypilnowania, aby dwór był odpowiednio przygotowany. Właściciele dworu przygotowali dla gościa bardzo wytworny apartament na parterze, który jednak nie spodobał się marszałkowi. Ostatecznie zamieszkał on w dużym pokoju na pierwszym piętrze. Pomimo zaleceń lekarzy dotyczących spokojnego trybu życia, marszałek w Moszczanicy spędzał czas bardzo aktywnie. Kierował m.in. ćwiczeniami dla wyższych oficerów, przyjmował członków rządu oraz prowadził gry wojenne.

Forma ochrony prawnej

Zespół dworski w Moszczanicy jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków pod nr rej. A-598/89 z 16/11/1989. W jego skład wchodzą: dwór, 1828, 1912; stajnia, 1907; kapliczka XIX w. oraz park, XIX w., początek XX w.