Wycieczka - Planer
Liczba elementów:
Długość trasy:
Kościół pw. św. Barbary w Bielsku-Białej-Mikuszowicach Krakowskich
Kościółek z 1690 r. jest jedną z ostatnich drewnianych budowli sakralnych w Beskidach. Jego wyposażenie reprezentuje w większości styl barokowy i późnobarokowy. Na uwagę zasługują piękne malowidła i rzeźby. Obiekt leży na Szlaku Architektury Drewnianej.
Opis
Kościół pw. św. Barbary jest kościołem parafialnym rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem i należy do diecezji bielsko-żywieckiej (dekanat Bielsko-Biała III-Wschodni). Znajduje się w centrum dawnej wsi Mikuszowie Krakowskie, obecnie dzielnicy Bielska-Białej. Sama wieś, która swą nazwę wzięła od zasadźcy i pierwszego sołtysa Mikołusza, powstała około 1300 r. w ramach kolonizacji rzeki Białej po spustoszeniu tutejszych ziem przez Tatarów.
Kościółek stanowi przykład małopolsko-śląskiej sztuki ciesielskiej z końca XVII w. Składa się z prostokątnej nawy, zamkniętego oktagonalnie prezbiterium, zakrystii wzniesionej na zrąb i wieży od strony północnej zbudowanej w konstrukcji słupowej, która zwieńczona jest sześciobocznym hełmem w typie cebulowatej bani z galeryjką i krótką iglicą, z zawieszonym dzwonem. Hełm ten jednak jest dodatkiem XIX-wiecznym. Budowla nakryta jest mocno spadzistym dachem, znacznie wyższym nad nawą, pokrytym w całości gontem.
Kościół jest orientowany, otoczony zamkniętymi (od 1885 r.) sobotami (wiernym udostępnia się tylko część północną od strony bocznego wejścia i zakrystii) i drewnianym ogrodzeniem z belek wiązanych na zrąb, z dwiema bramkami sprzed 1748 r.
Największą osobliwością kościoła pw. św. Barbary jest jego gotycki ołtarz główny, tzw. „tryptyk mikuszowicki”. Powstał on w XV w. najprawdopodobniej w Krakowie, na co wskazuje duże podobieństwo tego dzieła do znajdującego się na Wawelu ołtarza św. Trójcy. Składa się z trzech części: obrazu środkowego i dwóch bocznych. Ten pierwszy przedstawia scenę Rozesłania Apostołów z postacią Chrystusa po środku przypominającą wizerunek Zmartwychwstałego ze słynnego i znanego w średniowiecznej Europie obrazu mistrza Trzebońskiego z 1380 r.
W wyposażeniu wnętrza świątyni najcenniejsze są malowidła wykonane w 1723 r. przez mistrza z Bielska – Johanna Mentiliego. Barokowa polichromia pokryła pułapy, ściany, kazalnicę i balustradę chóru. Utrzymana w żywych, pastelowych kolorach przypominających stare gobeliny nadaje wnętrzu jednolity charakter. Na polichromię składają się następujące motywy: pilastry jońskie dzielące rytmicznie ściany nawy i prezbiterium na szereg pól, postacie Apostołów na pilastrach, postacie Chrystusa, Matki Boskiej, św. Jerzego, św. Mikołaja, Izaaka, medaliony z wizerunkami Ewangelistów, a na pułapie typowe, barokowe apoteozy – św. Trójcy (prezbiterium) i św. Barbary (nawa). W polach ścian znajdują się najważniejsze sceny – 8 obrazów z życia i męczeńskiej śmierci św. Barbary. Są to – w prezbiterium: „Ochrzczona przez św. Jana”, „Odrzucenie starających się”, „Odnalezienie kryjówki i ukaranie”, „Chłosta”, w nawie: „Chrystus nawiedza św. Barbarę w więzieniu”, „Powtórne męczeństwo”, „Barbara w wieku dziecięcym” i „Ścięcie”. Wszystkie te scenki są podpisane po polsku, ówczesną gwarą ludową.
Mikuszowicka świątynia posiada też piękne rzeźby, a wśród nich lipową, pozłacaną statuę Matki Boskiej z Dzieciątkiem, datowaną na lata 1420 r. W kościele znajdują się jeszcze dwa późnobarokowe posągi św. Jana i św. Łukasza przeniesione tu ze zboru w Białej oraz dwie kamienice kropielnice z XVIII w. Ponadto w ołtarzu głównym zwraca uwagę rokokowe tabernakulum, pochodzące z dawnego kościoła parafialnego w Wilkowicach.
Nad wejściem w nawie mieści się typowy chór muzyczny, rozbudowany w XIX w., z nowszymi organami. Przedsionek pod wieżą posiada już wystrój współczesny.
Budowlę otacza stary cmentarz z poł. XVIII w., na którym znajdują się nagrobki z XIX w., w tym m.in. zasłużonych fundatorów – rodziny Międzybrodzkich.
Wirtualny spacer w 3D
Bielsko-Biała – Kościół Św. Barbary
Kościół św. Barbary jest typowym przykładem drewnianych kościołów wiejskich o konstrukcji zrębowo-słupowej, w stylu śląsko-małopolskim, który dominował wówczas w budownictwie sakralnym w tym regionie.
Data lub czas powstania
1690 r. (XVII w.)
Kościółek pochodzi z 1690 r.Materiał budowlany
Obiekt drewniany.Ciekawostki
Kościółek – podczas swojego pobytu na wsi – odwiedzała Maria Konopnicka. Kilkakrotnie malował go znany akwarelista – Julian Fałat.
Forma ochrony prawnej
Kościół jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków pod nr rej. R/488/56 z 02.11.1956 r. oraz A-2/76 z 16.08.1976 r.
Położenie obiektu
Kościółek mieści się w dzielnicy Bielska-Białej – Mikuszowie przy ulicy Cyprysowej.
Dostępność
Kościół jest ogólnodostępny. Najlepiej jest go zwiedzać w godzinach porannych lub popołudniowych, przed lub po odprawianą tutaj codziennie mszą św. oraz w niedziele i święta.
