Wycieczka - Planer
Liczba elementów:
Długość trasy:
Rynek w Strumieniu
Rynek w Strumieniu zachował swój pierwotny układ urbanistyczny. Znajduje się na nim najstarszy w województwie śląskim rokokowy ratusz z 1628 r. oraz barokowe, piętrowe kamieniczki mieszczańskie, które zostały gruntowanie przebudowane w XIX w.
Opis
Strumieński rynek zdobi przede wszystkim ratusz oraz piękne zabytkowe kamieniczki.
Najstarszy w województwie śląskim ratusz został wzniesiony w stylu rokokowym w 1628 r. Na przełomie XVIII/XIX w. po pożarze miasta, obiekt – dzięki pomocy księcia Alberta Sasko-Cieszyńskiego, ówczesnego włodarza Księstwa Cieszyńskiego – odnowiono i podwyższono o trzecią kondygnację, nadając mu jednocześnie późnobarokowy styl. Ostateczna elewacja frontowa ratusza ukształtowana została w II poł. XIX w. Wewnątrz zachowały się pomieszczenia o żaglastych i kolebkowych sklepieniach.
We wrześniu 2011 r. podziemia zabytkowego ratusza zostały udostępnione dla odwiedzających. Ich największą atrakcją jest galeria „Pod ratuszem”. Projekt przebudowy ratusza i adaptacji jego podziemi został sfinansowany ze środków Unii Europejskiej z Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska-Republika Słowacka 2007–2013 w ramach projektu „Budatin-Strumień. Rewitalizacja i rozwój dziedzictwa kulturowego”. Po słowackiej stronie zrewitalizowano park zamkowy w Budatinie.
Znajdujące się na rynku kamieniczki w większości reprezentujące styl barokowy, okryte są mansardowymi dachami.
Data lub czas powstania
XVII w.
Ratusz powstał w I poł. XVII w., został przebudowany i odnowiony na początku XIX w. Kamienice pochodzą w większości z XVII w.Historia
Wieś Strumień istniała już w XIII w. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w 1293 r. Powstała w widłach rzeki Wisły, Czarnego Strumienia i Knajki. Należała wówczas do ziemi pszczyńskiej. Wskutek podziału Śląska pod koniec XIII w. znalazła się w Księstwie Raciborskim, a następnie w powstałym na początku XV w. Księstwie Pszczyńskim. Początkowo Strumień był własnością szlachecką, a pierwszymi właścicielami byli Sobek z Kornic (1430–1446), a następnie Machna Ogrozieńska (1450–1480).
W listopadzie 1480 r. Księstwo Pszczyńskie nabył książę cieszyński Kazimierz II, a właścicielem wsi został jego marszałek Mikołaj Brodecki – marszałek księcia cieszyńskiego. Dzięki jego zabiegom Strumień otrzymał w 1482 r. prawa miejskie. Rynek i główne ulice zbudowali miejscowi i sprowadzeni przez właściciela nowi mieszkańcy, z drewna uzyskanego z lasów książęcych. W tym samym czasie Mikołaj Brodecki odbudował stary, drewniany kościół pw. św. Krzyża przeznaczając go na kościół szpitalny, a w nowym miejscu w 1498 r. zbudował również drewniany, lecz większy kościół pw. św. Barbary. Do pożaru w 1793 r. wszystkie domy i obiekty użyteczności publicznej były drewniane. Ze względu na podmokły teren zalewany dwa razy w roku przez powodzie, obiekty zbudowane w rynku posiadały tzw. podcienia, wyłożone drewnianymi bierwonami. Podobnie wyłożone były główne ulice, dzisiejsza 1 Maja, Pocztowa i ks. Londzina. Po wielkim pożarze Strumienia w 1793 r., który strawił 73 domy, ratusz, areszt i browar, większość budynków odbudowano już jako murowane. Kilkadziesiąt jednak pozostało drewnianych, z których do końca II wojny światowej przetrwało jedynie trzynaście. Odbudowane budynki w większości parterowe (nawet w samym rynku) w stylu śląsko-morawskim ustawione były ścianami szczytowymi do rynku lub ulicy. Budynkom stojącym w rynku podniesiono ściany szczytowe tak, że wyglądały jak piętrowe. Budynki piętrowe wschodniej ściany rynku otrzymały w połowie XIX w. mansardowe dachy. Budynek ratusza wskutek utworzenia w Strumieniu w połowie XIX w. powiatu politycznego i sądowego, do którego włączono 15 okolicznych wsi, został podwyższony o jedno piętro, podwyższono także wieżę ratuszową.
Forma ochrony prawnej
Układ urbanistyczny Strumienia jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków pod nr rej. R.387/53 z 14/03/1953 oraz A-391/81 z 28/04/1981. Do rejestru wpisane są również obiekty znajdujące się na miejskim rynku, w tym:
- ratusz , pod nr rej. 1860/60 (R/425/54) z 02/03/1960 oraz A-351/78 z 07/07/1978;
- dom, Rynek 18, XVII-XX w., nr rej. A-410/86 z 24/03/1986;
- dom, Rynek 90, XVII w., nr rej. 183/60 (R/424/54) z 02/03/1960;
- dom, Rynek 91, XVII w., nr rej. 182/60 (R/423/54) z 02/03/1960;
- dom, Rynek 92, XVII w., nr rej. 184/60 (R/422/54) z 02/03/1960;
- dom, Rynek 93, XVII w., nr rej. 185/60 (R/421/54) z 02/03/1960.
Położenie obiektu
Rynek stanowi centrum Strumienia.
Dostępność
Rynek jest ogólnodostępny. Znajdującą się w podziemiach ratusza galerię można zwiedzać po wcześniejszej rezerwacji telefonicznej; tel. (33) 857 01 74 lub (33) 857 01 42.
