Kaplica pałacowa w Kamieńcu

Wycieczka - Planer

Punkty
Właściwości
Uczestnicy

Właściciel:

Nazwa:

Data rozpoczęcia:
Data zakończenia:

Aktywności:

Opis:

Cechy:

Dodaj nowego uczestnika

Liczba elementów:

Długość trasy:

Kaplica pałacowa w Kamieńcu

Barokowa kaplica w kształcie rotundy położona jest na terenie XVIII-wiecznego zespołu pałacowego Loewenckronów. Zbudowana w 1910 r. przez hr. Stoolberga i odnowiona w 2005 r., dzisiaj na powrót lśni swoim dawnym blaskiem.

Opis

Kamieniecka kaplica pałacowa stanowi element przepięknego XVIII-wiecznego założenia pałacowego Loewenckronów. Została ona jednak wzniesiona dużo później, niż pierwotne zabudowania, powstała bowiem w czasie ostatniej w historii przebudowy zespołu w 1910 r., kiedy właścicielem dóbr kamienieckich był hrabia Stoolberg.

Kaplica jest obiektem murowanym, na planie koła, przykrytym kopułą. W jej elewację wmurowana została informacja o jej fundatorze w postaci kaplicy z inskrypcją: „GUNTHERUS / COMES DE STOLBERG – STOLBERG / HOC SACRARIUM AEDIFICAVIT / ARCEMOUE REFECIT / ET AXORNAVIT / A.D. MCMX”. Jej wnętrze reprezentuje styl późnego baroku, było więc niegdyś pełne przepychu i zdobień. Na podłodze do dzisiaj podziwiać można wielobarwną marmurową posadzkę, a na ścianach sztukaterie z ornamentem regencyjnym. Uratowany neorokokowy ołtarz można natomiast dzisiaj zobaczyć w kościele parafialnym pw. św. Jana Chrzciciela w Kamieńcu.

Kaplica pełniła funkcje sakralne aż do 1944 r., kiedy to Stoolbergowie, będący ostatnimi właścicielami dóbr kamienickich, utracili je na mocy dekretu o reformie rolnej. Po II wojnie światowej została pozbawiona cennego wyposażenia i przez długie lata służyła jako magazyn. Swój dawny blask odzyskała dopiero w 2005 r. dzięki kurii diecezjalnej w Gliwicach i obecnego właściciela pałacu, którym jest Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego.

Data lub czas powstania

1910 r. (XX w.)

Kaplica pałacowa została zbudowana w 1910 r.

Materiał budowlany

Obiekt murowany, otynkowany.

Historia

Kamieniec jest po raz pierwszy wzmiankowany ok. 1300 r. jako osada leżąca na dawnym szlaku handlowym, wiodącym z Państwa Rzymskiego przez Bramę Morawską ku Morzu Bałtyckiemu. Na wzgórzu we wschodniej części wsi istniała niegdyś osada obronna kultury łużyckiej (650–400 p. n. e), w której odkryto chatę odlewniczą, gdzie produkowano przedmioty z brązu, a następnie grodzisko wczesnośredniowieczne z VII–IX w., zniszczone prawdopodobnie przez Świętopełka w 875 r.

Kamieniec, jako wieś prywatna, bardzo często zmieniał swoich właścicieli. Była nimi m.in. czeska rodzina Kokoszów (XV w.) i w latach 1657–1720 Helena Poliksena Wborska z domu Holly. Historia kamienieckiego pałacu rozpoczęła jest wraz z przejściem wsi na własność Martina Scholtz von Loewenckrona w 1720 r., który wzniósł tutaj podziwiany po dziś dzień barokowy pałac. Należy tutaj jednak dodać, iż prawdopodobnie na tym miejscu pierwszy drewniany zamek wybudowali Templariusze. Krążą pogłoski, iż tu właśnie mistrz krzyżacki Hermann von Salza (1170–1239) ukrył w pośpiechu swe skarby. Mówi się, że istniały podziemne przejścia między istniejącymi wówczas zamkami w Kamieńcu, Ziemięcicach i Wieszowie. Na ruinach istniejącego wcześniej zamku w XVI w. wybudowany został przez ród Kokoszów kolejny, tym razem renesansowy.

Pałac Loewenckronów otoczony był murem z kamienia łamanego, posiadał prostą, zwartą dwukondygnacyjną bryłę, niskie przybudówki i dach mansardowy – z tej fazy pochodzi kamienna tarcza herbowa w kartuszu, wmurowana w elewację zachodnią. Od 1728 r. jego właścicielem był Julian von Burdugo, następnie od 1754 r. majątek należał do Rudolfa von Gobeck, a od 1763 r. był w posiadaniu Karla Wilhelma Edermanna von Roden. W 1768 r. stał się własnością hrabiego Artura Strachwitza, który znacznie go przekształcił w stylu neorenesansowym w latach 1772–1773 i założył wokół niego angielski park krajobrazowy z altanami. W 1887 r. obok pałacu została wzniesiona przez Strachwitza tzw. „Mysia Wieża” – sztuczna dekoracyjna ruina z dzikiego kamienia.

Ostatnimi właścicielami pałacu przed II wojną światową była rodzina Stoolbergów(od 1890 r.). W 1910 r. hrabia Stoolberg dokonał jego ostatniej przebudowy, która nadała mu dzisiejszy neobarokowy wygląd. Dobudował on również kaplicę. Przebudowę pałacu prowadzili architekci z Wrocławia – Ryszard Gac i Alfred Bottscher. Stary pałac posiadający formy renesansowe otrzymał barokową suknię, a jego wnętrza zupełnie nowy wystrój. Oświadczenie wykonawcy przebudowy pałacu przetłumaczone z języka niemieckiego brzmi: „Chciałbym tutaj o wielkich trudnościach technicznych nadmienić, które w okresie budowy często przeciwstawiały się naszym budowlanym przy tak dalekosiężnej piwnicach zamku. Mimo to dzieło zostało przy wielebnej boskiej pomocy bez jakiegokolwiek wypadku szczęśliwie poprowadzone do końca i obiecuję jego mieszkańcom być przytulnym domostwem. Nim ja dziś ową kartę razem ze sporządzonym przez jego wysokość Grafa Gintera Stolberg-Stolberg dokumentem miedzianej powłoce życzę właścicielowi uroczego Kamieńca, Grafowi Fritzowi i jego nadobnej małżonce szczęśliwej przyszłości. Kamieniec, 20 października 1910 r. Herbert Knob z Opola”.

W 1930 r. majątek ponownie przeszedł w posiadanie rodziny Strachwitzów, tj. Hjacintha von Strachwitza. W 1937 r. ostatnim już właścicielem został znowu hrabia Friedrich Stoolberg.

Na mocy dekretu dotyczącego reformy rolnej, dobra kamienieckie zostały znacjonalizowane.

Forma ochrony prawnej

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest zespół pałacowy w Kamieńcu, w skład którego wchodzi pałac i park – nr rej. 347/60 z 07.03.1960 r. oraz „Mysia Wieża” – nr rej. 1063/69 z 15.07.1969 r.