Żory – rys historyczny

Początki Żor datuje się na XIII w. 24 lutego 1272 r. Żory stały się własnością Władysława Opolskiego, od tej pory rozpoczyna się ich rozwój.

Opis

Miasto na prawach powiatu. Obszar miasta wynosi 64,64 km². Ludność to około 60 tys. Po raz pierwszy nazwa wsi Żory pojawiła się w dokumentach w 1258 r. 24 lutego 1272 r. Żory przeszły pod bezpośrednie władanie księcia opolsko-raciborskiego Władysława, który nadał im prawa miejskie. W ciągu następnych kilkudziesięciu lat miasto zostało otoczone murami obronnymi, powstał też gotycki kościół farny pw. św. św. Filipa i Jakuba. W 1336 r. po wygaśnięciu raciborskiej linii Piastów władzę nad Żorami przejęli książęta z bocznej linii czeskiej dynastii Przemyślidów. W średniowieczu miasto było kilkakrotnie oblegane. Po raz pierwszy w 1345 r., następnie w 1430 r. i 1433 r. oraz w roku 1473. W 1521 r. Żory przechodzą pod panowanie ostatniego piastowskiego księcia opolskiego Jana. Po jego śmierci bezpośrednie zwierzchnictwo nad miastem przejęli Habsburgowie. W 1742 r. miasto po pierwszej wojnie śląskiej przyłączono do Prus. W okresie od XV do poł. XIX wieku miasto kilkakrotnie dotykały epidemie, wiele razy było też niszczone przez pożary (największe w latach 1661, 1702 i 1807). Po pożarze w 1807 r. dotychczasowa drewniana zabudowa została zastąpiona przez murowaną. W 1824 r. wybudowano w mieście pierwszy wodociąg, w latach 1830–1842 wybudowano w mieście i okolicach dwie huty („Pawła” i „Waleska”) oraz młyn. W 1884 r. do Żor dotarła linia kolejowa. Po zakończeniu I wojny światowej, po III powstaniu śląskim Żory weszły wraz z częścią Górnego Śląska w skład II Rzeczypospolitej. W okresie dwudziestolecia międzywojennego otwarto komunikację autobusową z Rybnikiem, uruchomiono też połączenie kolejowe z Rybnikiem i Pszczyną. 1 IX 1939 r. do miasta wkroczyły wojska niemieckie. Okupacja niemiecka trwała w mieście do 24 III 1945 r. Wtedy, w wyniku walk radziecko-niemieckich centrum miasta uległo zniszczeniu w 80 proc. Odbudowa miasta trwała ponad 20 lat. W 1970 r. Żory liczyły 8875 mieszkańców. Gwałtowny rozwój miasta nastąpił na początku lat 70. XX wieku w wyniku budowy kopalń na terenie Rybnickiego Okręgu Węglowego.