Domy tkaczy „12 Apostołów” w Chełmsku Śląskim

„12 Apostołów” to ciąg połączonych ze sobą drewnianych domów tkaczy z 1707 roku. Do dziś zachowało się 11 z nich, ostatni domek „Judasz” spłonął. W jednym z domów mieści się mała wystawa i sklepik z wyrobami lnianymi.

Opis

Chełmsko Śląskie to znajdująca się na uboczu Sudecka wieś. Swój rozwój i świetność zawdzięcza niedalekiemu klasztorowi cysterskiemu. To właśnie Cystersi na przełomie XVII i XVIII w. zaczęli silnie rozwijać okolice. Dogodne położenie nad potokiem i wśród lasów spowodowało rozwój włókiennictwa w Chełmsku. W 1707 r. cystersi zbudowali tu ciąg dwunastu drewnianych domków, do których wprowadzili się tkacze z Czech. Niedaleko zbudowanu także siedem domów tkackich tzw. Siedmiu Braci dla tkaczy z Bawarii. Do dziś zachował się jeden z Siedmiu Braci i 11 domków z tzw. 12 Apostołów. Jeden uległ zniszczeniu podczas pożaru. Mówi się, że spłonął Judasz.

Domy Tkaczy w Chełmsku Śląskim (1 min)

Produkcja włókiennicza ukierunkowana była do produkcji lnu. Len uprawiany był na okolicznych polach. Płotno maczane było w pobliskim potoku, a następnie na nasłonecznionym zboczu bielało od słońca. Do bielenia płocień służyło także po odpowiedniej obróbce drewno tzw. potaż. Sukna i płótna sprzedawane były w Europie, ale także część trafiała na rynek Amerykański.

Domy zachowały się do dziś w swojej oryginalnej formie. W niektórych nadal mieszkają ludzie. W domku pod nr 15, mieści się Izba Tkactwa Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Chełmska Śląskiego Tkacze Śląscy, w której można podziwiać zabytkowe kołowrotki, krosna, żelazka z duszą i przedmioty związane z tkactwem. Stowarzyszenie, które powstało w 1989 r., jest m.in. organizatorem Jarmarku Tkaczy Śląskich, odbywającego się corocznie w sierpniu i mającego na celu promowanie tradycji regionu i jego zabytków, a tym samym, ożywienie podupadającej miejscowości poprzez rozwój turystyki.

Pod nr 19 istnieje warsztat tkacki w którym wyrabiane są rękodzieła. Działa też mały sklepik, w którym można zakupić lniane produkty.

Pod nr 17 można odpocząć i napić się pysznej herbaty. Utworozna została tu klimatyczna kawiarnia.

Data lub czas powstania

1707 r. (XVIII w.)

Materiał budowlany

Obiekt drewniany.

Ciekawostki

Domy tkaczy i ich historia wymienione są w tekście hymnu Chełmska Śląskiego. O to fragment:

„Wiele zabytków dziś ma współczesne Chełmsko,

długą historię ma herb – w nim skoczny wiewiór,

dwanaście drewnianych chat i siedmiu braci,

rynek podcieni tam rząd i stary ratusz.

Kręć się kręć wrzeciono – słychać jeszcze śpiew,

echa dawnych tonów – w rynku pośród drzew,

dzisiaj Chełmsko turystyczne zaproszenie śle,

bo bezcenną czystą perłą tu w Sudetach jest.”

Forma ochrony prawnej

Wpisy w wojewódzkim rejestrze zabytków:

• Zespół domów, tzw. „Dwunastu Apostołów" w Chełmsku Śląskim – Dom, nr rej.: 404 z 1956-11-24
• Zespół domów, tzw. „Dwunastu Apostołów" w Chełmsku Śląskim – Dom, nr rej.: 404 z 1956-11-24
• Zespół domów, tzw. „Dwunastu Apostołów" w Chełmsku Śląskim – Dom, nr rej.: 404 z 1956-11-24
• Zespół domów, tzw. „Dwunastu Apostołów" w Chełmsku Śląskim – Dom, nr rej.: 404 z 1956-11-24
• Zespół domów, tzw. „Dwunastu Apostołów" w Chełmsku Śląskim – Dom, nr rej.: 404 z 1956-11-24
• Zespół domów, tzw. „Dwunastu Apostołów" w Chełmsku Śląskim – Dom, nr rej.: 404 z 1956-11-24
• Zespół domów, tzw. „Dwunastu Apostołów" w Chełmsku Śląskim – Dom, nr rej.: 404 z 1956-11-24
• Zespół domów, tzw. „Dwunastu Apostołów" w Chełmsku Śląskim – Dom, nr rej.: 404 z 1956-11-24
• Zespół domów, tzw. „Dwunastu Apostołów" w Chełmsku Śląskim – Dom, nr rej.: 404 z 1956-11-24
• Zespół domów, tzw. „Dwunastu Apostołów" w Chełmsku Śląskim – Dom, nr rej.: 404 z 1956-11-24
• Zespół domów, tzw. „Dwunastu Apostołów" w Chełmsku Śląskim – Dom, nr rej.: 404 z 1956-11-24
• Zespół domów, tzw. „Dwunastu Apostołów" w Chełmsku Śląskim, nr rej.: 404 z 1956-11-24