Letni pałac biskupi we Wrocławiu – Muzeum Etnograficzne

Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu mieszczące się w pałacu z XVIII w., posiada bogatą kolekcję eksponatów, których zbiory dokumentują głównie życie wsi dolnośląskiej od wieku XVII aż po czasy współczesne.

Opis

Letni pałac biskupów we Wrocławiu stoi na Placu Zgody, na zielonym skwerze w centrum miasta. Jest to okazały budynek, którego dzisiejszy wygląd zawdzięczamy odbudowie z lat 60. XX w. po zniszczeniach wojennych.

Odbudowano wówczas elegancką willę z 1880 r. Charakteryzującą się stylem neobarokowym. Budynek jest symetryczny, oparty na 11 osiach złożonych z parteru i pierwszego piętra. Czwarta i ósma oś to dominujące nad fasadą ryzality, w których szczycie znajdują się okna na poddasze. Oba nakryte są dachem mansardowym z oknem dachowym. W centrum fasady na trzech środkowych osiach znajdują się dwie kolumny wspierające taras rozparty między ryzalitami. Na centralnej osi w dachu zbudowano lukarnę, z trójkątnym klasycystycznym zwieńczeniem. W połaci dachowej znajdują się także barokowo zdobione bawole oka. Poszczególne osie oddzielone są od siebie półkolumnami, nawiązującymi do kultury klasycznej. Ryzality z trzecią kondygnacją oraz portyk i taras to dzieło przebudowy z 1880 r. Dlatego w wystroju pałacu mieszają się ornamenty barokowe i klasycystyczne. Główna część budynku ma starszą historię.

Dzisiaj w pałacu mieści Muzeum Etnograficzne. Muzeum takie na Dolnym Śląsku pełni bardzo ważną rolę kulturotwórczą, gdyż jest to rejon będący doświadczony wielokrotnie przesiedleniami i migracjami ludności. Olbrzymie zróżnicowanie narodowościowe i kulturowe buduje także wartość regionu, ze względu na jego różnorodność. Na terenie Dolnego Śląska mieszały się wpływy kultury polskiej, czeskiej, serbołużyckiej i niemieckiej, ale lokalnie także innych grup etnicznych, przybywających w kolejnych falach kolonizacyjnych.

Wystawa stała zaprojektowana w nowej siedzibie Muzeum Etnograficznego pomyślana została tak, by problem tożsamości kulturowej Dolnego Śląska pokazywać z perspektywy losów ludzkich. Zabytki wpisano w opowieść o mieszkańcach Dolnego Śląska. Poznać można czas sacrum i czas profanum, system wartości, radzenie sobie z przystosowaniem do nowych warunków życia i pracy, w zupełnie nowym miejscu, oswajanie go i przenikanie się kultur. Na wystawie obok wielu interesujących zabytków znajduje się wiele zdjęć prezentujących ludzi przybyłych z najróżniejszych regionów Polski. Nakładanie się grup osadniczych prezentowane jest na podstawie przykładów z XIX i początków XX w.

Większość zbiorów muzealnych pochodzi z terenów Dolnego Śląska, choć niewielka część ze Śląska Opolskiego, Górnego, Cieszyńskiego i Beskidu Śląskiego. Dodatkowo znajdują się w nim pojedyncze dzieła sztuki, zebrane w trakcie ogólnopolskich konkursów. Jednymi z najwartościowszych eksponatów muzeum są formy piernikowe, rzeźby, obrazy na szkle, malowane meble, zdobione czepki, jak również zespół uli figuralnych.

Data lub czas powstania

1737 r. (XVIII w.)

Pałac wybudowano w latach 1732–1737. Muzeum powstało po II wojnie światowej.

Materiał budowlany

Obiekt murowany – cegła.

Historia

Pałac będący letnią rezydencją biskupa Philippa Ludwiga Sinzendorfa został wzniesiony na podstawie projektu Christopha Hacknera w latach 1732–1738. Wówczas znajdowała się w nim ogromna sala balowa z czterema pokojami, a pałac otoczony był parkiem we francuskim stylu.

Pierwotnie teren na którym znajduje się pałac należał od XVI w. do biskupów wrocławskich, jednak niezbyt długo i często później zmieniał swych właścicieli. Budynki gospodarcze należące do pałacu były w latach 1803–1880 pomieszczeniami fabryki cykorii.

Pod koniec 1880 r. obiekt został zakupiony przez Egmonta Websky’ego. Dokonano wówczas przebudowy pałacu do formy zbliżonej do tej którą możemy oglądać dziś. E. Websky założył w nim na początku XX w. Muzeum Sztuki, później zaś znajdował się w nim Urząd Stanu Cywilnego.

Podczas II wojny światowej został spalony, odbudowany jednak wg projektu proj. Jana Grudzińskiego w latach 1962–1965.

Wcześniej mieścił się w nim Dom Aktora, a po remoncie zaadoptowano go na siedzibę Muzeum Etnograficznego. Po wojnie ekspozycja etnograficzna była wpierw częścią muzeum Śląskiego, następnie Narodowego, z czasem stała się samodzielnym oddziałem, by wreszcie stać się samodzielną jednostką. W 2004 r. Muzeum Etnograficzne otrzymało do dyspozycji Letni pałac biskupów przy ul. Traugutta 111/113. W maju 2006 r. otwarto pierwszą wystawę stałą.

Ciekawostki

Do czasów obecnych przetrwała rokokowa sala z czasów F. G. Schaffgotscha.

Forma ochrony prawnej

Wpisy w wojewódzkim rejestrze zabytków:

• Letni pałac biskupi we Wrocławiu – Muzeum Etnograficzne, nr rej.: Z/4 z 1958-04-24
• Letni pałac biskupi we Wrocławiu – Muzeum Etnograficzne, nr rej.: A/2793/182 z 1962-02-15

Położenie obiektu

Muzeum etnograficzne znajduje się w centrum Wrocławia, 2 km od rynku miejskiego, 1,5 km od Dworca Wrocław Głowny. Do Muzeum dojechać także komunikacją miejską.

Dostępność

Godziny otwarcia:

• poniedziałek: nieczynne;
• wtorek: 10:00–16:00;    
• środa: 10:00–16:00;
• czwartek: 09:00–16:00;
• piątek: 10:00–16:00;
• sobota: 10:00–16:00 (wstęp wolny);
• niedziela: 10:00–16:00.

Parking

Pod muzeum znajduje się mały parking dla odwiedzających, samochody można zaparkować także wzdłuż ulic Traugutta i Zgody.

Inne

Na terenie pałacu organizowane są Europejskie Dni Dziedzictwa, wystawy czasowe i stałe, warsztaty, półkolonie oraz inne formy zajęć kulturalnych.