Sztolnie Walimskie

Sztolnie walimskie zostały zbudowane podczas II wojny światowej w ramach wielkiego programu obronnego Niemiec „Riese”. Kompleks Walim-Rzeczka to sztolnia o długości 500 m. Nad tunelami znajdowała się główna centrala.

Data lub czas powstania

ok. 1943 r. (XX w.)

Historia

W 1943 alianci zwiększyli swe naloty bombowe na niemieckie fabryki zbrojeń. Postanowiono wtedy przenieść ich znaczącą część na tereny Sudetów. W Zamku Książ prowadzono budowę prawdopodobnie nowej kwatery Adolfa Hitlera, a w pobliskich górach Sowich rozpoczęto wielki projekt budowy podziemnych fabryk broni. W tym celu jesienią 1943 r. powołano specjalną spółkę Industriegemeinschaft Schlesien AG, która przy pomocy więźniów i jeńców wojennych rozpoczęła drążenie tuneli i hal. Powstały pierwsze obozy pracy. U podnóża góry Osówka, w dolinie Kłobii znajdował się AL Säuferwasser - filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen. Projekt niespotykany dotąd na taką skale zwał się Riese, czyli po polsku Olbrzym. Prace objęły swym zasięgiem teren kilkudziesięciu kilometrów kwadratowych na stokach gór: Wolfsberg (Włodarz), Saalberg (Jedlińska Kopa), Mittelberg (Dział Jawornicki), na wzgórzu między Wüstewaltersdorf (Walim) a Dorfbach (Rzeczka), Mulenberg (Moszna), Säuferhöhen (Osówka), Ramenberg (Soboń) i Schindelberg (Gontowa). Na wiosnę 1944 r. nad przyspieszeniem prac czuwała Organizacja Todt. Na projekt Riese przyznano w 1944 roku 28 tysięcy ton stali i cementu, czyli tyle, ile Niemcy przeznaczały rocznie na budowę schronów przeciwlotniczych dla ludności cywilnej. Większość prac nie została nigdy dokończono, w momencie wejścia Armii Czerwonej w region Sudetów spora część tuneli została zasypana. Dzięki zachowanym dokumentom dotyczących ilości zużytych materiałów budowlanych uważa się, że do dziś nie została odkryta z połowa podziemnych konstrukcji.

W II poł. XX w. zaczęto udostępniać tajemnicze podziemia turystom zwłaszcza: Osówka, Włodarz, Walim i Książ.

Dostępność

Obiekt dostępny jest do zwiedzania przez cały rok. Trasa turystyczna liczy około 500 metrów podziemnych korytarzy. Da obcokrajowców istnieje możliwość wypożyczenia audioprzewodnika np. w j. angielskim czy niemieckim.