Zamek książąt mazowieckich (ruina) w Rawie Mazowieckiej

Rawski zamek w XVI w. był strategiczną twierdzą, jedną z najpotężniejszych w Polsce. Tutaj w XVI w. przechowywano skarb kwarciany. Współcześnie o czasach świetności świadczą ruiny czternastowiecznego gotyckiego zamku.

Opis

Zamek rawski do czasów współczesnych przetrwał w formie ruiny. Zrekonstruowane w połowie XX w. wysoka wieża z fragmentem murów wyraźnie górują na niewielkim wzniesieniu. Na murach obwodowych odbudowano także krużganki.
Współcześnie obiekt jest siedzibą oddziału Muzeum Ziemi Rawskiej.

Data lub czas powstania

XIV w.

Materiał budowlany

Obiekt murowany – cegła, krużganki drewniane.

Historia

Wg zapisków kronikarza Jana z Czarnkowa zamek został wzniesiony prawdopodobnie z inicjatywy księcia mazowieckiego Siemowita III. Niektórzy historycy uznają na podstawie kronik Jana Długosza, że fundatorem warowni był król Kazimierz Wielki. Data rozpoczęcia prac budowlanych jest również nieznana. Wiadomo, że zasadnicza budowla powstała w ostatnim dwudziestopięcioleciu XIV wieku.

Budowlę zniszczył wielki pożar, który miał miejsce w roku 1507. W 1509 roku rozpoczął się remont, który trwał dziesięć lat – podwyższono mury obwodowe i wieżę. Zamek został dodatkowo ufortyfikowany i przystosowany do potrzeb użycia broni palnej. Po przebudowie na zamku założono skarbiec, a od 1559 roku przechowywano w nim tzw. skarb kwarciany – pieniądze przeznaczone na utrzymanie armii.

Sto lat później warownia została zdobyta i okradziona przez Szwedów. Próba jej wysadzenia szczęśliwie się nie udała.

Po wojnach częściowo opuszczony obiekt niszczał, a w XVIII wieku był już ruiną. W 1776 roku sejm znalazł środki na jego odbudowę, której wykonawcą miał być miejscowy starosta Feliks Lanckoroński. Była ona jednak jedynie prowizoryczna, gdyż już w 1794 roku zamek ostatecznie opustoszał. Wówczas z polecenia władz pruskich rozpoczęto jego rozbiórkę, w celu pozyskania materiału budowlanego, przerwano ją jednak w 1820 roku po utworzeniu Królestwa Polskiego. Istniał już wtedy właściwie tylko wieża, w którą trafił piorun w 1859 roku, powodując zniszczenie jej górnej części.

Dalsze dzieje budowli związane są z pracami konserwatorskimi prowadzonymi W latach 1954–1958 prowadzone były prace konserwatorskie. Zrekonstruowany fragment zamku pełni od tego czasu funkcje muzealne.

Rodzaj zbiorów, ekspozycji

Na zamku prezentowane są cztery ekspozycje: „Sala rycerska”, „Zamki obronne na Mazowszu Zachodnim”, „Zamek Książąt Mazowieckich w Rawie”, wystawa fotografii Jerzego Koprowskiego.

Forma ochrony prawnej

Wpisy w wojewódzkim rejestrze zabytków:

• Zamek książąt mazowieckich (ruina) w Rawie Mazowieckiej, nr rej.: 784/238 z 1967-12-27

Położenie obiektu

Zamek znajduje się kilkaset metrów od rynku i prowadzą do niego tabliczki informacyjne.

Dostępność

Baszta dostępna w okresie letnim  od czerwca do września, w soboty i niedziele w godzinach od 11:00 do 15:00. Zwiedzanie w pozostałe dni tygodnia dla grup zorganizowanych po wcześniejszym uzgodnieniu z muzeum.

Źródła, informacje w Internecie

www.rawamazowiecka.pl

Właściciel, zarządzający

Muzeum Ziemi Rawskiej.