Kościół pw. św. Jacka w Borze Zapilskim

Drewniany kościół o konstrukcji zrębowej został wzniesiony w latach 1919–1921. Wewnątrz na uwagę zasługuje barokowy relikwiarz św. Jacka z II poł. XVIII w. Obiekt znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej.

Opis

Kościół pw. św. Jacka jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która znajduje się na terenie dekanatu blachowieńskiego należącego do archidiecezji częstochowskiej, a która została erygowana 1 września 1919 r.

Świątynia jest konstrukcji zrębowej. Jej prezbiterium zwrócone jest w kierunku wschodnim – jest orientowana. Budowla posiada trzy nawy i została zbudowana na planie krzyża. Dwie kaplice rozmieszczone są symetrycznie po bokach nawy i zamknięte trójbocznie. Mniejsze prezbiterium od nawy zamknięto trójbocznie. Przylegają do niego po bokach dwie zakrystie. Kruchta znajduje się od frontu nawy. Od strony zachodniej, nad nawą znajduje się czworoboczna wieżyczka, zwieńczona baniastym hełmem blaszanym z latarnią. Kościół pokrywa kryty blachą dach dwukalenicowy. Świątynię wzniesiono wg projektu architektonicznego Stefana Szyllera.

Wewnątrz kościoła stropy są płaskie (niższe w nawach bocznych), wsparte przez dwa rzędy (sześć par) słupów z mieczami, dzielące kościół na nawy. Chór muzyczny wsparty jest na czterech słupach z organami z lat 50 XX w. Belka tęczowa z krucyfiksem. Ołtarz główny, ołtarze boczne i ambona pochodzą z XX w. Na szczególną uwagę zasługują przede wszystkim stacje Męki Pańskiej z 1795 r., które zostały tutaj przeniesione z kościoła w Truskolasach oraz relikwiarz św. Jacka datowany na II poł. XVIII w. W świątyni znajduje się ponadto obraz Matki Boskiej Częstochowskiej namalowany przez artystę malarza Rutkowskiego z Częstochowy, sprowadzony tutaj 14 sierpnia 1924 r. i umieszczony wówczas w kaplicy, a także obraz przedstawiający patrona parafii św. Jacka, autorstwa tego samego malarza. Wolnostojąca dzwonnica jest w przeciwieństwie do kościoła metalowa.

Na koniec warto dodać, iż kościół pw. św. Jacka znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego, który integruje zabytkowe obiekty drewniane, głównie sakralne i stanowi jeden z najważniejszych szlaków tematycznych w regionie.

Data lub czas powstania

XX w.

Kościół pw. św. Jacka został wzniesiony w latach 1919–1921.

Materiał budowlany

Obiekt drewniany.

Historia

Pierwsza wzmianka o Borze Zapilskim pochodzi z 1748 r. Nazwa osady wymieniona została wówczas w księgach parafii w Truskolasach, do której miejscowość należała aż do czasu erygowania własnej parafii, co miało miejsce 1 września 1919 r. 19 czerwca 1920 r. dołączono do niej część wsi Długi Kąt (tzw. Kopskie). Początkowo Bory Zapilskie nie posiadały swojego kościoła, tak więc przez pierwsze dwa lata msze św. odprawiane były w wypożyczonej dla tego celu szopie strażackiej w Węglowicach. Tam również zamieszkał pierwszy proboszcz, którym mianowany został ks. Michał Maniewski. To właśnie jego staraniem udało się w ciągu pierwszych dwóch lat istnienia parafii wybudować kościół parafialny, a później również plebanię, drewnianą organistówkę i budynki gospodarcze. Wszystkimi pracami budowlanymi kierował majster ciesielski Józef Busse. Największą pomocą i jednocześnie prawą ręką proboszcza był Józef Głąb z Węglowic, inicjator założenia nowej parafii w Borze Zapilskim. Świątynia parafialna została poświęcona 1 października 1921 r. W 1937 r. na cmentarzu parafialnym zbudowano kaplicę. Na początku lat 70. ubiegłego wieku kryty gontem dach zastąpiono blaszanym. W kościele parafialnym prace remontowe ostatni raz przeprowadzono w 1990 r.

W czasie I wojny światowej na terenie wsi miała miejsce tzw. „bitwa ziemniaczana”. Plac, na miejscu którego stoi obecnie kościół parafialny, był punktem zbornym – okoliczni gospodarze mieli obowiązek w to miejsce dostarczać Niemcom płody rolne. W listopadzie 1917 r. rolnicy zebrali się na placu uzbrojeni w kosy i widły, aby stawić opór okupantom. Doszło do potyczki, w trakcie której Niemcy użyli karabinów maszynowych. W wyniku strzelaniny zginęło ośmiu Polaków, a trzydziestu zostało rannych. W miejscu tego zdarzenia, na drzewie, znajduje się tablica pamiątkowa.

Położenie obiektu

Kościół pw. św. Jacka znajduje się przy ulicy Szkolnej.

Dostępność

Kościół pw. św. Jacka jest świątynią ogólnodostępną. Najlepiej jest go zwiedzać w godzinach porannych lub popołudniowych, przed lub po odprawianą tutaj codziennie mszą św. oraz w niedziele i święta.

Źródła, informacje w Internecie

www.parafia2002.w.interia.pl