Zespół klasztorny Franciszkanów w Smardzewicach

Siedemnastowieczny kompleks zabudowań klasztornych Franciszkanów uznawany jest za perłę baroku.Od siedemnastego wieku jest to sanktuarium św. Anny.

Opis

Kościół pw. św. Anny zbudowany został w stylu barokowym i składa się z nawy głównej wspartej na czterech przęsłach oraz prezbiterium w kształcie prostokąta. Widać wyraźnie zarysowany ozdobny szczyt z wolutami.  

Z tego samego okresu co kościół pochodzi ołtarz główny z cudownym obrazem św. Anny Samotrzeciej z I połowy XVII w. Po bokach dwa ołtarze boczne z rzeźbami i zabytkowymi obrazami. W całym kościele znajduje się jedenaście ołtarzy w stylu barokowym.

Trzy skrzydła kompleksu przylegają do prostokątnego wirydarza zamkniętego od południa ścianą kościoła. Zabudowania klasztorne to budynki dwukondygnacyjne.

Data lub czas powstania

1620 r. (XVII w.)

W latach 1722–1746 za sprawą biskupa kujawskiego Krzysztofa Antoniego zbudowano murowany klasztor otaczając murem także kościół.

Materiał budowlany

Cegła.

Historia

W latach 1620–1621 wybudowano tu drewniany kościół z inicjatywy biskupa kujawskiego Pawła Wołuckiego. W 1639 r. zakon franciszkanów konewntualnych, który został sprowadzony tu z Tomaszowa Mazowieckiego, przejął opiekę nad świątynią. Dopiero pięćdziesiąt lat później zaczęto budowę murowanego kościoła, którą zakończono po szesnastu latach.

Erygowanie parafii nastąpiło w 1775 r. przez biskupa włocławskiego, Antoniego Kazimierza Ostrowskiego. W latach 1722–1746 wzniesiono tu klasztor i otoczono go murem. Rząd carski po powstaniu styczniowym dokonał kasacji dóbr.

Dopiero w 1971 r. franciszkanie ponownie przejęli pod opiekę zabudowania klasztorne i założyli tu nowicjat.

Rodzaj zbiorów, ekspozycji

Kościół posiada następujące ołtarze: ołtarz główny św. Anny i boczne św. Bonawentury, św. Salomei, św. Antoniego, MB Pocieszenia, św. Stanisława i św. Wojciecha oraz św. Franciszka i św. Jakuba, MB Anielskiej, Pana Jezusa i MB Płaczącej.    

Liczne ołtarze zasługują na szczególną uwagę. Ołtarz główny w stylu barokowym z około 1700 roku. Po bokach, którego znajdują się rzeźby świętych: Józefa, Joachima, Franciszka i Antoniego Padewskiego, popiersie Boga Ojca w obłokach i aniołów. W ołtarzu ważne miejsce zajmuje cudowny obraz św. Anny Samotrzeciej, podobno pochodzący z pierwszej połowy XVII wieku.

Dodatkowo na uwagę zasługują wybudowane w stylu regencyjnym dwa ołtarze boczne z około 1740 roku, na każdym z nich znajduje się obraz. Ołtarze boczne późnobarokowe w liczbie sześciu pochodzą z około 1730 roku i zawierają rzeźby lub obrazy, także zabytkowe.

Najpiękniejszym można nazwać ołtarz Matki Bożej Płaczącej z obrazem z drugiej połowy XVII w, na którym Matka Boska ubrana jest w srebrną sukienkę i koronę symbolizującą jej status Królowej nieba i ziemi. W bocznej nawie odnajdujemy także ołtarz o nazwie Ukrzyżowanie Pana naszego Jezusa Chrystusa. Krzyż został symbolicznie otoczony winoroślą, a aniołowie trzymają w rękach syboliczne kielichy, w których jest krew Jezusa wylana podczas ukrzyżowania.

Ciekawostki

Podania miejscowe mówią, że w 1620 r. w Smardzewicach ubogiemu Wojciechowi Głowie ukazała się św. Anna, która kazała się czcić jako matka Maryi. Wieść szybko się rozniosła i do tego miejsca zaczęli ściągać pątnicy by wyprosić dla siebie liczne łaski. Dlatego też na tym miejscu zbudowano drewniany kościół.

Forma ochrony prawnej

Wpisy w wojewódzkim rejestrze zabytków:
  • Zespół klasztorny franciszkanów w Smardzewicach, nr rej.: 343 z 1967-06-21
  • Zespół klasztorny franciszkanów w Smardzewicach - Kościół pw. św. Anny, nr rej.: 461 z 1957-02-28

Położenie obiektu

Kompleks położony przy trasie ze Smardzewic do Spały.

Dostępność

Całoroczna.

Źródła, informacje w Internecie

  • Mokras-Grabowska J., Rzeńca P., Województwo Łódzkie – przewodnik turystyczny, Wyd. ROTWŁ, Łódź 2007;
  • www.franciszkanie.pl;
  • www.ofmconv.opoka.org.pl.

Właściciel, zarządzający

Archidiecezja Łódzka.

Inne

Na terenie parafii odnaleźć można dwie kaplice: św. Maksymiliana we wsi Unewel i św. Wacława we wsi Twarda.