Bełchatów

Miejscowość jest siedzibą powiatu bełchatowskiego. Swój rozwój w XIX w. zawdzięcza przemysłowi włókienniczemu. Druga fala rozwoju w XX w. związana jest z rozpoczęciem wydobywania węgla brunatnego i wytwarzania na jego bazie prądu w elektrowni.

Opis

Historia miejscowości

Pierwsze informacje o wsi Bełchatów pochodzą z XIV wieku i dotyczą przekazania tych ziem Bełchatowi herbu Topór. W XVIII wieku włości przeszły w posiadanie Rychłowskich herbu Nałęcz. Dzięki ich staraniom Bełchatów zyskał prawa miejskie w 1743 roku z rąk króla Augusta III Sasa. W XIX wieku właścicielami Bełchatowa była rodzina Kaczkowskich herbu Świnka. Józef Kaczkowski założył pierwszą w mieście manufakturę włókienniczą, co zaczęło sprzyjać dalszemu rozwojowi. Bełchatów został wpisany na listę „miast fabrycznych” Królestwa Polskiego. Dzięki Kaczkowskim w mieście powstał także kościół ewangelicki, szkoła elementarna, poczta, apteka oraz utworzono szosę łączącą Piotrków z Wieluniem przez Bełchatów.

W 1847 roku miasto zyskało herb, na którym widnieje Adam i Ewa stojący przy jabłoni. Po powstaniu styczniowym w 1870 roku miasto traci prawa, a Kaczkowscy tracą rodzinny majątek. Pod koniec XIX wieku dwór Kaczkowskich zakupiła rodzina Hellwigów, którzy przyczynili się do wznowienia rozwoju miasta oraz odzyskania praw miejskich w 1925 roku. W dwudziestoleciu międzywojennym w mieście powstało kilka kolejnych fabryk, została wybudowana miejska elektrownia, bank, sąd oraz biblioteka publiczna. Po II wojnie światowej liczba mieszkańców spadła z 12 tysięcy do 3,5 tysiąca. W 1958 roku postanowiono podwyższyć Bełchatów do rangi miasta powiatowego.

Nowy rozdział w historii miasta zaczyna się w 1960 roku, kiedy to odkryto złoża węgla brunatnego w okolicznych Piaskach. Szybko padła decyzja o rozpoczęciu wydobycia i stworzeniu wielkiej elektrociepłowni. W 1980 roku wydobyto pierwszą tonę węgla, a rok później z elektrowni popłynął prąd. Nowa gałąź przemysłu przyciągnęła wiele tysięcy młodych mieszkańców z całej Polski, szukających nowej przyszłości w Bełchatowie. Elektrownia „Bełchatów” jest dziś największą w Polsce.

W dzisiejszych granicach miasta znajdują się Grocholice. Pierwsze wzmianki o tej osadzie pochodzą z XII wieku. Wieś była własnością arcybiskupa gnieźnieńskiego. W 1420 roku Grocholice dostały lokację na prawie magdeburskim, a w 1485 roku prawa miejskie nadane przez króla Kazimierza Jagiellończyka. Po powstaniu styczniowym utraciły prawa miejskie, a w 1977 roku zostały przyłączone do granic Bełchatowa.

Miejsca warte odwiedzenia

• Kościół pw. Wszystkich Świętych – budowa świątyni w Grocholicach (dzisiejszej dzielnicy Bełchatowa) została rozpoczęta już w 1220 roku, a zakończona w 1233 roku. Pierwotny kościół w stylu gotyckim był zbudowany z kamienia polnego i cegły, jego nawa była prostokątna, a przylegało do niej małe prezbiterium i zakrystia. Jednak w 1896 roku ówczesny proboszcz parafii ks. Franciszek Zając podjął decyzję o rozbudowie kościoła według nowych projektów. Dziś z XIII-wiecznej budowli możemy oglądać jedynie 6 m murów oraz szkarpy dwóch przęseł. W trakcie przebudowy dostawiono dwie wysokie 41-metrowe bliźniacze wierze, bryłę zmieniono na klasyczny neogotycki kształt, wprowadzono do niego także wiele neoromańskich ozdób. We wnętrzu do najcenniejszego wyposażenia zalicza się trzy gotyckie rzeźby z XIV wieku, kamienna chrzcielnica z XVII wieku oraz barokowy ołtarz główny z rzeźbami z XVII wieku.
• Zespół klasztorny Franciszkanów – w skład zespołu klasztornego w Bełchatowie wchodzą kościół Narodzenia NMP oraz budynek dawnego klasztoru, obecnie plebania. Kościół jest późnobarokową świątynią zbudowaną w I połowie XVIII wieku. We wnętrzu zachowały się oryginalne ołtarze.
• Dwór Olszewskich – obiekt został wybudowany w stylu późnobarokowym i na szczęście do dziś możemy podziwiać wiele elementów pierwotnego dworu. Warto przyjrzeć się: więźbie dachowej, elementom drzwi i okien z taflami szklanymi, kominkowi i wzorzystej mozaice parkietowej. Zachowało się także cenne wyposażenie: Pokój Kominkowy z odrestaurowanym XIX-wiecznym kominkiem z piaskowca; renesansowy stolik pod samowar z kamiennym blatem oraz zabytkowy kufer podróżny z mosiężnymi okuciami. Nad kominkiem znajduje się „Portret Alberta Hellwiga” (właściciela z XIX wieku), namalowany przez Stanisławę Pytaszową. Za dworem znajdują się resztki XVIII-wiecznego parku, ten przebudowany w I poł. XIX wieku po wojnie był zaniedbany. W parku znajduje się „ścieżka geologiczna” do której z Kopalni Węgla Brunatnego przywieziono wiele fragmentów: wapień skalisty, piaskowiec kwarcytowy, skamieniałe pnie drzew mioceńskich, węgiel brunatny i głazy narzutowe.
• Muzeum Regionalne – budynek, w którym mieści się Muzeum powstał na początku XVIII wieku, a ich właścicielami była rodzina Rychłowskich.

Przez Bełachatów przebiega Romański Szlak Samochodowy, odcinek z Wielunia do Żarnowa.

Charakterystyka zagospodarowania turystycznego

Bliskość największej w Polsce elektrociepłowni spowodowało stworzenie w mieście szerokiej bazy noclegowej. Znajdują się tu liczne hotele i pensjonaty. Na obrzeżach Bełchatowa można zanocować w gospodarstwach agroturystycznych.

W centrum miasta znajduje się wiele punktów gastronomicznych o zróżnicowanej kuchni.

W Bełchatowie znajduje się także dyskoteka i kino. Dla miłośników sportu warto wybrać się na mecz GKS Bełchatów na stadionie piłkarskim, bądź mecz Skry Bełchatów na nowo wybudowanej hali sportowej „Energia” im. Edwarda Najgebauera. W mieście działa też Powiatowe Centrum Sportowe z pływalnią, halą sportową i lodowiskiem.

Bełchatów jest dobrze skomunikowany z okolicznymi miejscowościami, w tym z Łodzią i Częstochową.

Inne

Więcej informacji o miejscowości i okolicach można znaleźć na stronach:

• www.belchatow.pl
• www.powiat-belchatowski.pl