Zespół dworski w Ożarowie

Zrewitalizowany zespół dworski składający się z drewnianego dworu z 1757 r. z łamanym dachem polskim i dwoma alkierzami, parkiem z pomnikami przyrody i stawami, altaną oraz basztą widokową. Zespół ten jest Oddziałem Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu.

Opis

Dwór zbudowano w stylu późnego baroku. Posiada konstrukcję zrębową, zbudowany z modrzewiowego drewna i osadzony na kamienno-ceglanym fundamencie. W południowo-zachodniej części budynek jest podpiwniczony. Sklepienie piwnicy kolebkowe. Obiekt zbudowano na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu, do którego przylegają na rogach cztery alkierze nie wychodzące poza lico elewacji bocznych. Układ wnętrza jest dwutraktowy z sienią pośrodku, po jej obu stronach znajdują się kominy o butelkowym kształcie. Dwór przykrywa dach łamany polski, kryty gontem. Obecnie w obiekcie znajduje się Muzeum Wnętrz Dworskich.

Dwór otoczony jest zabytkowym parkiem z okazałymi drzewami, z których wiele jest pomnikami przyrody.

Data lub czas powstania

XVIII w.

Dwór powstał w 1757 r.

Materiał budowlany

Dwór: drewno modrzewiowe, z fundamentem kamienno-ceglanym. Baszta: czerwona cegła.

Historia

Obecny budynek dworu w Ożarowie powstał na miejscu poprzedniego. Wybudował go Władysław Bartochowski, skarbnik sieradzki, łowczy i wreszcie kasztelan wieluński. Jego syn Wojciech poszerzył dobra rodzinne o majątki w Toplinie i Skomlinie. Dobra ożarowskie pozostają w rękach rodziny Bartochowskich i później skoligaconych z nimi Bąkowskich do 1881 r. kiedy to zakupu dokonuje Wiktor Maręż. Rok później siedlisko przechodzi na własność niemieckiej rodziny Meske, która pozostaje tu do roku 1945.

Po 1945 r. dwór wraz z parkiem i pobliskimi lasami przechodzi pod kierownictwo Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych w Łodzi. W latach 1970–1980 zostaje poddany gruntownej konserwacji. Od 1981 r. mieści się tutaj Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie Oddział Muzeum Ziemi Wieluńskiej. W 1996 r. park przy dworze oddano w użytkowanie Muzeum, dzięki decyzji Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.

Rodzaj zbiorów, ekspozycji

Stylowe wnętrza ożarowskiego dworu zostały zaadaptowane na potrzeby ekspozycji obrazującej kulturę ziemiańską. Dla zwiedzających dostępne są: salon kominkowy, salonik myśliwski, sala jadalna i kredensownia, pokoik dziewczęcy, buduar, gabinet oraz sypialnie: damska i męska.  Zgromadzone eksponaty pochodzą w większości z dworów ziemi wieluńskiej. Warto zwrócić uwagę na barokowe szafy, skrzynie i kufry z XVIII i XIX w., ceramika oraz wiele portretów szlachty wieluńskiej z XVII, XVIII i XIX w.

Ciekawostki

Wewnątrz dworu, na belce stropowej salonu, wyryto rok powstania budynku – 1757 r. Widoczne są również litery L.R. – pierwsza odpowiadająca imieniu Władysława (łac. Ladislaus), druga – nazwie herbu rodziny Bartochowskich – Rola.

W muzeum, w sali kominkowej ożarowskiego dworu, od wielu lat we współpracy z Filharmonią Częstochowską organizowane są raz w miesiącu, od października do maja audycje muzyczne dla przedszkolaków i dzieci ze szkół podstawowych w celu pobudzenia wrażliwości muzycznej. W stylowych wnętrzach dworu odbywają się także koncerty i recitale, spotkania naukowe, imprezy okolicznościowe, imprezy folklorystyczne, odczyty, lekcje muzealne oraz wieczory literacko-muzyczne.

Wyjeżdżając z Ożarowa kierując się na wschód, w odległości  około 1 km od modrzewiowego dworu, natrafimy na odrestaurowany zabytek techniki – drewniany wiatrak koźlak w Kocilewie z 1914 r.

Forma ochrony prawnej

Wpisy w wojewódzkim rejestrze zabytków:

• Zespół dworski w Ożarowie - Park, altana, baszta widokowa, nr rej.: 413/A z 1996-08-19
• Zespół dworski w Ożarowie - Dwór, nr rej.: 385 z 1967-06-01

Położenie obiektu

Dwór w centralnej części wsi, otoczony założeniem parkowym. Na tyłach obiektu znajduje się system stawów. Całość otoczona murowanym ogrodzeniem. Założenie dworsko-parkowe znajduje się tuż przy drodze lokalnej Wierzbie - Mokrsko, przy skrzyżowaniu z drogą lokalną gruntową do Kocilewa. Przy tym skrzyżowaniu stoi duży drewniany drogowskaz (element konstrukcyjny wiatraka) wskazujący drogę do dworku i wiatraka w Kocilewie.

Do Ożarowa najłatwiej dostać się z drogi krajowej nr 45 (Racibórz - Opole - Kluczbork - Wieluń - Złoczew - Poznań/Łódź). W miejscowości Wierzbie (ok. 10 km na południe od Wielunia) należy skręcić w drogę, która bezpośrednio prowadzi do Ożarowa (ok. 2 km). W Ożarowie na pierwszym skrzyżowaniu widoczna jest aleja lipowa wiodąca do Muzeum oraz duży, drewniany drogowskaz pokazujący drogę do dworku i wiatraka w Kocilewie. Placówka dysponuje parkingiem.

W centrum Ożarowa, przy remizie Ochotniczej Straży Pożarnej, ok. 400 m od obiektu przystanek PKS, oferujący 12 połączeń dziennie do Wielunia, 6 do Praszki, 2 do Komornik oraz 2 do Wierzbia.

Dostępność

Obiekt dostępny do zwiedzania, zagospodarowany dla celów muzealnych.

Godziny otwarcia muzeum:

• wtorek 9:00–15:30,
• środa 9:00–15:30,
• czwartek 9:00–15:30,
• piątek 9:00–15:30,
• sobota 12:00–15:30,
• niedziela 12:00–15:30.

Ceny biletów:

• bilet normalny – 3,50 zł,
• bilet ulgowy – 2,50 zł,
• opłata za przewodnika – 20,00 zł.

Źródła, informacje w Internecie

• Ciekliński Z., Zabytki województwa łódzkiego. Budownictwo drewniane, Łódź 1973;
• Mokras-Grabowska J., Rzeńca P., Województwo Łódzkie, przewodnik turystyczny, Łódź 2007;
• Ruszkowski A., Sieradz i okolice. Przewodnik turystyczny, Sieradz 2000;
• www.mwdozarow.ovh.org;
• www.muzeum.wielun.pl;
• plan dojazdu za www.mwdozarow.ovh.org.

Właściciel, zarządzający

Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie
Oddział Muzeum Ziemi Wieluńskiej
98-345 Mokrsko
Kierownik: dr Jarosław Eichstaedt