Wstęp do historii Ziemi Wieluńskiej
Opis
Historia Ziemi Wieluńskiej jest jednym z ważniejszych elementów dziedzictwa kulturowego tego obszaru. Obfituje bogactwem często zaskakujących i niejednoznacznych wydarzeń.
Swoisty „ mikrokosmos" Ziemi Wieluńskiej pozwala nam spojrzeć na historię Polski przez pryzmat historii regionalnej społeczności miast i wsi.
Średniowieczne korzenie Wielunia, burzliwe dzieje, krzywdy, których zaznało miasto i jego mieszkańcy, ale i przywileje, których byli beneficjentami, wszystko to wskazuje na ważną rolę tego obszaru w dziejach państwowości polskiej. Przemawia też za tym, aby region ten obdarzyć szczególną uwagą, a przede wszystkim otoczyć go ochroną i opieką w celu przywrócenia i zabezpieczenia jego walorów historycznych i kulturowych, tak aby mieszkańcy i turyści mogli w pełni korzystać z bogactwa dziedzictwa, jakim dysponuje region wieluński.
Zakończenie II wojny światowej nie przyniosło oczekiwanego dobrobytu mieszkańcom regionu. Zmiana ustroju niosła za sobą konkretne implikacje natury gospodarczej. W czasach nasilonego stalinizmu nastąpił znaczny regres ekonomiczny związany z likwidacją prywatnych przedsiębiorstw, zakładów rzemieślniczych i usługowych. W Wieluniu wysoki był wskaźnik migracji ludności, która coraz częściej decydowała się na opuszczenie miasta i osiedlenie gdzie indziej. Było to też pośrednim skutkiem polityki władz, które zachęcały do osadnictwa na obszarze Ziem Odzyskanych.
Przełom październikowy 1956 r. i będąca jego konsekwencją odwilż zahamowały ten negatywny trend, dając Polakom trochę „ oddechu". W latach 1965–1976 Wieluń znalazł się w czołówce najlepiej zarządzanych miast w kraju.
Reforma administracyjna z 1975 r., w wyniku której miasto znalazło się w województwie sieradzkim, położyła kres tym sukcesom.
Powiat wieluński przestał istnieć, a jego obszar znalazł się w granicach dwóch województw: sieradzkiego i częstochowskiego. Sytuacja ta trwała do 1990 r. kiedy wprowadzone zmiany ustrojowe doprowadziły do odzyskania suwerenności państwowej, spowodowały przekształcenia w funkcjonowaniu i strukturze administracji rządowej i samorządowej. W 1992 r. powstał Związek Gmin Ziemi Wieluńskiej, mający na celu integrację regionu w celu przyspieszenia dynamiki rozwoju. Ustawa z 24 lipca 1998 r. wprowadziła trójstopniowy podział terytorialny państwa.
Od 1 stycznia 1999 r. Wieluń stal się stolicą powiatu, w skład którego weszło 10 gmin:
- Biała,
- Czarnożyły,
- Konopnica,
- Mokrsko,
- Osjaków,
- Ostrówek,
- Pątnów,
- Skomlin,
- Wieluń,
- Wierzchlas.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej to przeczytaj: Zapraszamy do zapoznania się z dodatkową literaturą:
- M. Bandurka M., Zmiany administracyjne i terytorialne ziem województwa łódzkiego w XIX i XX wieku, Łódź, 1995,
- E. Cieśla E., Tradycje eksploatacji rud żelaza, [w:] Monografia Praszki pod red. T. Krzemińskiego, s.433-443, Łódź, 1999,
- Monografia Praszki, praca zbiorowa pod red. T. Krzemińskiego, Łódź, 1999,
- Monografia gminy Mokrsko, praca zbiorowa pod red. T. Olejnika, Wieluń, 2004,
- T. Olejnik, Leksykon miasta Wielunia, Wieluń, 2007,
- T. Olejnik, Wieluń. Dzieje miasta 1795-1945, Piotrków Trybunalski, 2003,
- T. Olejnik, Przeszłość administracyjna Ziemi Wieluńskiej, Wieluń, 1996,
- T. Olejnik, Wieluń i, okolice, Łódź, 1980,
- R. Rosin, Siedem wieków miasta Wielunia, [w:] praca zbiorowa pod redakcją R. Rosina, Siedem wieków Wielunia Studia i materiały, PWN, Warszawa, 1987, s.9–48,
- R. Rosin, Ziemia Wieluńska w XII-XVI w. Studia z dziejów osadnictwa, Łódź, 1961,
- Siedem wieków Wielunia. Studia i materiały, pod red. R. Rosina, Łódź, 1987,
- W. Szczygielski, Dzieje Ziemi Wieluńskiej, Łódź, 1969,
- H. Wiklak, Pradzieje Ziemi Wieluńskiej, Wieluń, 1967.