Zespół zamkowy w Żywcu - stacja 02 – Historia

Opis

Na wprost głównego wejścia na dziedziniec zamkowy znajduje się na postumencie żeliwny model zamku [fot. 09.02.001]. Ułatwia on zwiedzanie zamku poprzez dotyk osobom niewidzącym oraz jest po prostu ciekawym przestrzennym planem terenu.

Najstarszy z obiektów zespołu – Stary Zamek – wzniesiony został w XV w. w miejscu średniowiecznej warowni, która została zniszczona w 1477 r. w wyniku akcji militarnej wojsk króla Kazimierza Jagiellończyka przeciwko Komorowskim herbu Korczak. Początkowo pełnił on rolę warowni obronnej, ale pod koniec XVI w., dzięki ówczesnym właścicielom Żywca – Komorowskim – nabrał cech renesansowej rezydencji z krużgankami i attykami, a także arkadowym renesansowym dziedzińcem. Kolejne przebudowy z zachowaniem stylu eleganckiej rezydencji przeprowadzili Wielopolscy, którzy władali tutejszymi ziemiami w latach 1678–1838. Za ich czasów zamek został rozbudowany w stylu barokowym. Oni także założyli wokół posiadłości 25-hektarowy park zamkowy.

Ostatnim właścicielem zamku w Żywcu był Karol Stefan Habsburg. Wybudował on Nowy Zamek jako nową rezydencję mieszkalną, a Staremu Zamkowi nadał charakter neogotycki. Właściciel zamku był postacią niezwykle ważną w historii Żywca. Zapoczątkował on bowiem żywiecką linię Habsburgów, którzy konsekwentnie deklarowali polską przynależność narodową i prowadzili propolską politykę. Po 1918 r. wystąpili nawet o polskie obywatelstwo. W okresie II wojny Karol Olbracht Habsburg odmówił podpisania volkslisty, w efekcie czego dobra żywieckie przeszły pod zarząd państwowy. W 1944 r. na podstawie dekretu o reformie rolnej, Państwo Żywieckie, po prawie 500 latach, przestało istnieć, a zespół zamkowy przeszedł na własność Skarbu Państwa. W 2000 r. stała się jednak rzecz niezwykła – do Żywca powróciła Maria Krystyna Altenburg, urodzona w 1923 r. córka Karola Olbrachta Habsburga. Zamieszkała ona w przyznanym jej przez władze miasta mieszkaniu w Nowym Zamku. W pewnym więc sensie historia zatoczyła w ten sposób koło, a Nowy Zamek, będący najpiękniejszym świadectwem rządów Habsburgów, ponownie stał się siedzibą rodową tej wielkiej rodziny. W 2012 r. Maria Krystyna Altenburg zmarła, przeżywszy 89 lat. Obecnie Stary Zamek, po gruntownej restauracji, jest najprawdziwszą perłą ziemi żywieckiej. Od 2005 r. siedzibę ma tu Muzeum Miejskie. W zabudowaniach zamkowych mieści się również stadnina koni i kucyków. W przyziemiach natomiast urządzono romantyczną kawiarnię „Rycerską” oraz jeden apartament. W Nowym Zamku z kolei obecnie swoją siedzibę ma Zespół Szkół Drzewnych i Leśnych oraz jeden z oddziałów Starostwa Powiatowego.

Zapraszamy teraz do zwiedzenia Starego Zamku.