Dawny zespół klasztorny Bernardynek – Muzeum Ziemi Wieluńskiej

Budynek poklasztorny, w przeszłości manufaktura sukiennicza, stolarnia a od 1969 r. siedziba Muzeum Ziemi Wieluńskiej. W przeszłości klasztor połączony był przejściem z kościołem. Zachowały się oryginalne sklepienia piwnic i na parterze.

Opis

Główny budynek dawnego klasztoru to budowla jednopiętrowa, z wysokim dachem krytym dachówką. W piwnicy zachowane oryginalne sklepienia. Od strony południowej do budynku przylegają pozostałości dawnej części klasztornej, a także fragmenty murów miejskich.

Kościół pobernardyński (obecnie ewangelicki) fundacji A. Koniecpolskiej zbudowany w latach 1612–1615, później odnawiany i przerabiany w XVII–XX w. Murowany, jednonawowy, oszkarpowany. Dach dwuspadowy z murowaną wieżyczką. Na elewacji fryz sgraffitowy.

Wirtualny spacer w 3D

Muzeum Ziemi Wieluńskiej

Instytucja kultury gminy Wieluń założona w 1926 roku przez Polską Macierz Szkolną. Pełni rolę ośrodka badań przeszłości historycznej ziemi wieluńskiej.

Data lub czas powstania

1616 r. (XVII w.)

Pierwsze muzeum w Wieluniu uruchomione zostało w 1926 r., w czasie II wojny światowej uległo zniszczeniu. Odtworzone zostało w obecnym miejscu w 1964 r.

Materiał budowlany

Kamień polny uzupełniony cegłą.

Historia

Inicjatorką fundacji klasztoru ss. bernardynek była Anna Koniecpolska, wdowa po wojewodzie sieradzkim Aleksandrze Koniecpolskim. Budowę rozpoczęto w 1612 r., konsekracja nastąpiła w 1616 r.

Do XIX w. klasztor prezentował się bardzo okazale dzięki hojnym fundatorom i znacznym posagom wnoszonym przez wstępujące do klasztoru szlachcianki. Decyzją władz w 1819 r. zakonnice zostały przeniesione do klasztoru oo. paulinów. Budynek kościoła został przekazany gminie ewangelickiej, budynek klasztoru natomiast został sprzedany prywatnym osobom i przekształcony został w manufakturę sukienniczą. W czasie II wojny światowej w budynku tym mieściła się stolarnia.

Dziś dawny budynek klasztorny pełni szczególną funkcję, gdyż w nim znajduje się Muzeum Ziemi Wieluńskiej, założone w 1926 r. przez Polską Macierz Szkolną (w trakcie wojny utraciło wszystkie swoje zbiory).

Po długotrwałym powojennym remoncie w styczniu 1964 r., głównie dzięki staraniom Tadeusza Olejnika, późniejszego dyrektora Muzeum Ziemi Wieluńskiej, w budynku dawnego klasztoru otwarte zostało muzeum.

Rodzaj zbiorów, ekspozycji

Zbiory dokumentują przede wszystkim historię Ziemi Wieluńskiej, w podziale na eksponaty archeologiczne (pochodzące z prowadzonych przede wszystkim przez pracowników muzeum badań wykopaliskowych), historyczne (pocztówki, zdjęcia, medale, dokumenty oraz kolekcja broni) i etnograficzne (wyposażenie chałupy wiejskiej, tradycyjny strój ludowy, współczesna sztuka ludowa).

Ekspozycja stała składa się z trzech wystaw: archeologicznej ("Pradzieje Ziemi Wieluńskiej") dokumentującej dzieje Ziemi Wieluńskiej od czasów najdawniejszych do wczesnego średniowiecza, a w przypadku Wielunia do XIX w.; historycznej ("Udział Ziemi Wieluńskiej w walkach o wyzwolenie narodowe i społeczne") dokumentującej historię od czasów powstania styczniowego do II wojny światowej, gdzie duży nacisk położony został na pokazanie zniszczenia miasta 1 września 1939 r.; etnograficznej ("Życie codzienne wsi wieluńskiej na początku XX wieku"), gdzie prezentowana jest rekonstrukcja typowej dla Ziemi Wieluńskiej chałupy wąskofrontowej, a także duża kolekcja współczesnej sztuki ludowej z regionu oraz strojów wieluńskich.

Ciekawostki

Anna ze Sroczyńskich Koniecpolska fundatorka budynku klasztoru, w którym znajduje się dziś muzeum, była osobą pobożną, po śmierci męża planowała wstąpić do klasztoru. Zdecydowała się na sprowadzenie do Wielunia bernardynek (początkowo miały to być klaryski lub karmelitanki bose). Siostry przybyły do Wielunia z Warszawy. Anna Koniecpolska nie tylko ufundowała kościół wraz z klasztorem ale również zakupiła dobra ziemskie pod Wieluniem, które stały się uposażniem dla zakonnic. Fundatorka zmarła w październiku 1616 r., została pochowana w podziemiach kościoła (obecnie kościół ewangelicki).

Forma ochrony prawnej

Wpisy w wojewódzkim rejestrze zabytków:

• Dawny zespół klasztorny bernardynek - Kościół pobernardyński, obecnie ewangelicki, nr rej.: 969 z 1967-12-30
• Dawny zespół klasztorny bernardynek - Klasztor, nr rej.: 970 z 1967-12-30

Położenie obiektu

Muzeum znajduje się w zachodniej części centrum miasta, w obrębie średniowiecznych murów miejskich.

Na Placu Legionów (150 m od obiektu) przystanek komunikacji miejskiej.

Ok. 600 m na północny wschód od obiektu dworzec PKS w Wieluniu oferujący liczne połączenia lokalne oraz regionalne, a ponadto także do większych miast w Polsce, w tym do Łodzi, Warszawy, Wrocławia, Krakowa, Katowic i Opola.

Ok. 900 m na północny wschód od obiektu dworzec PKP w Wieluniu, oferujący 2 połączenia dziennie do Katowic, 2 do Szczecina, 2 do Pątnowa, 1 do Tarnowskich Gór, 1 do Kępna, 1 do Częstochowy oraz 1 do Krakowa.

Dostępność

Bardzo dobra, muzeum otwarte codziennie poza poniedziałkami (w niedziele wstęp bezpłatny).

Źródła, informacje w Internecie

• Olejnik T., Muzeum Ziemi Wieluńskiej Dzieje, Zbiory, Działalność 1964–1984, PWN, Warszawa-Łódź 1987;
• Muzeum Ziemi Wieluńskiej 1964-2004, red. B. Abramek, MZW, Wieluń 2004;
• www.muzeum.wielun.pl;
• www.historiawielunia.uni.lodz.pl.

Właściciel, zarządzający

Urząd Miejski w Wieluniu

Muzeum Ziemi Wieluńskiej

dyrektor Jan Książek