Jasna Góra w Częstochowie – stacja 07 – Bazylika

Opis

Główne wejście do bazyliki znajduje się od strony dziedzińca głównego i prowadzi przez kruchtę. W kruchcie znajduje się kaplica św. Antoniego Padewskiego oddzielona od kruchty kratą z XVII w. [fot. 01.07.001]. Postać świętego znajduje się w centralnej części kaplicy i przykryty jest srebrną sukienką [fot. 01.07.002]. Obok ołtarza mogą państwo zobaczyć rodziców Maryi św. Joachima [fot.01.07.003] i św. Annę [fot. 01.07.004]. Freski w kaplicy, przedstawiające życie św. Antoniego, pochodzą z XVIII w. W niszach kruchty mogą państwo przyjrzeć się trzem rzeźbom: św. Antoniego, Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz św. Pawła Pierwszego Pustelnika. Freski w kruchcie pochodzą z XVIII w. Na sklepieniach przedstawiają koronację Najświętszej Maryi Panny oraz św. Michała Archanioła [fot. 01.07.005], a na ścianie historię koronacji Cudownego Obrazu. Od strony wschodniej znajduje się wejście do bazyliki mniejszej pw. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Do świątyni prowadzi cenny portal z XVIII w. oraz neobarokowe drzwi z XIX w. [fot. 01.07.006]. Prosimy teraz przejść przez drzwi i zatrzymać się przed nawą główną.

Pierwotny kościół w stylu gotyckim powstał w XV w. i łączył się krużgankiem klasztornym z kaplicą Matki Bożej. Cenne wyposażenie kościoła w stylu manieryzmu niestety spłonęło w 1690 r. Pożar ten stał się pretekstem do rozbudowy świątyni. Na przełomie XVII i XVIII w. powstała monumentalna trójnawowa świątynia, w której pierwotny gotycki kościół stał się wydłużonym prezbiterium. Bryła kościoła jak i jego wnętrza zyskały bogaty barokowy wystrój. Kolebkowe sklepienia posiadają różnorodne kwieciste zdobienia stiukowe z malowidłami z końca XVII w. [fot. 01.07.007] przedstawiającymi historię odnalezienia i triumfu Krzyża Świętego. Wykonał je malarz śląski Karol Dankwart. W centralnej części sklepienia znajduje się wizerunek Czarnej Madonny [fot. 01.07.008].

Zwiedzanie bazyliki proponujemy zacząć od prawej strony, czyli od nawy bocznej południowej. W pierwszej kolejności miną państwo ołtarz św. Kazimierza Królewicza [fot. 01.07.009], a następnie kaplicę św. Pawła Pierwszego Pustelnika, zwaną też Kaplicą Denhoffów. Jej pierwotne przeznaczenie miało służyć jako rodzinny grobowiec. Zbudowana została w 1676 r. z fundacji Kacpra Denhoffa. Do kaplicy prowadzi marmurowy portal oraz kuta krata z herbem Paulinów [fot. 01.07.010]. Wnętrze kaplicy wykonane jest głównie z czarnego marmuru. Na ołtarzu głównym znajduje się wizerunek św. Pawła Pierwszego Pustelnika, który koronowany jest przez Trójcę Świętą [fot. 01.07.011]. Boczne ołtarze poświęcone są postaci św. Antoniego Opata [01.07.012] oraz św. Hieronima [fot. 01.07.013], który spisał żywot św. Pawła Pierwszego Pustelnika. W niszach znajdują się figury świętych. Jeżeli spojrzą państwo w górę ukarze nam się kopuła, która zdobiona jest freskami przedstawiającymi historię życia św. Pawła i herby szlacheckie rodów związanych z Denhoffami [fot. 01.07.014]. Kaplica ta jest ważnym miejscem dla każdego tutejszego zakonnika. Co roku 15 stycznia w kaplicy odbywają się tzw. Pawełki, czyli uroczystości związane z postacią świętego. Na ołtarzu umieszczane są relikwie św. Pawła, a wierni śpiewają hymny i modlą się do patrona kaplicy. Także w tej kaplicy odbywa się część uroczystości pogrzebowych każdego zakonnika jasnogórskiego.

Kierując się dalej ku prezbiterium miną państwo ołtarz Trzech Króli [fot. 01.07.015] i dojdą do kolejnej barokowej kaplicy.

Kaplica Jabłonowskich [fot. 01.07.016] z XVII w. jest wyjątkowa ponieważ dwupoziomowa. Portal wejściowy zwieńczony jest herbem fundatorów. [fot. 01.07.017 Górna zwana kaplicą Serca Pana Jezusa [fot. 01.07.018] pochodzi z 1639 r. W latach 50. XVIII w. została przebudowana z inicjatywy Stanisława Jabłonowskiego, stąd też jej druga nazwa. Wewnątrz znajduje się ołtarz główny przedstawiający Serce Pana Jezusa [fot. 01.07.019]. Na ścianie wschodniej znajduje się ołtarz św. Aniołów [fot. 01.07.020], a na ścianie zachodniej epitafium fundatora kaplicy [01.07.021]. Całość przykryta jest kopułą z pięknymi freskami przedstawiającymi historię Znalezienia Krzyża Świętego [fot. 01.07.022]. Na czterech żagielkach kopuły widnieją personifikacje czterech kontynentów: Europy, Azji, Afryki i Ameryki. W kaplicy tej znajdował się niegdyś Cudowny Obraz Matki Boskiej Kodeńskiej, który został zabrany siłą przez władze carskie. O wydarzeniu tym wspomina tablica umieszczona przy wejściu do kaplicy. [fot. 01.07.023]. Prosimy teraz udać się do dolnej kaplicy której wnętrze zostało ukończone w 1628 r. Pierwotnie była to krypta św. Barbary, która została zaprojektowana przez słynnego architekta Goltzmana. Od nagromadzonych w niej różnych relikwii zmieniono nazwę na Kaplicę Świętych Relikwii [fot. 01.07.024]. Relikwie przetrzymywane są w specjalnych szkatułach w przygotowanych wnękach [fot. 01.07.025]. Znajdują się tu relikwie m.in. św. Walentego, św. Filipa, św. Honoraty, św. Kandydy. Wewnątrz na jednym z ołtarzy znajduje się ciekawy, zapomniany już wizerunek Jezusa Nazarejczyka. Po renowacji kaplicy odsłonięte zostały cenne polichromie, sztukaterie oraz obrazy św. Apolonii i św. Agnieszki z I połowy XVII w.

Za kaplicami idąc dalej ku prezbiterium znajduje się grupa rzeźbiarska ze św. Franciszkiem Ksawerym udzielającym chrztu poganom [fot. 01.07.026], ołtarz św. Józefa z obrazem świętego z Dzieciątkiem ozdobionym srebrną sukienką [fot. 01.07.027] oraz późnobarokowy ołtarz św. Anny [fot. 01.07.028]. Prosimy teraz stanąć przy prezbiterium [fot. 01.07.029].

W prezbiterium znajduje się ołtarz główny z 1728 r. fundacji hetmana polnego koronnego Stanisława Chomętowskiego. Ołtarz przedstawia anioły unoszące Maryję ku niebu [fot. 01.07.030]. Na szczycie czeka na nią Trójca Święta z przygotowaną dla niej koroną [fot. 01.07.031]. U stóp Maryi stoją figury czterech ewangelistów. Po prawej stronie obok ołtarza stoi stylizowany tron biskupi z 1866 r. [01.07.032]. Nad głównym ołtarzem wisi srebrna lampa ufundowana przez królową Marię Sobieską „Marysieńkę”. Na południowej ścianie prezbiterium znajduje się balkon i organy [fot. 01.07.033]. Z drugiej strony także znajduje się balkon [fot. 01.07.034], oba ozdobione są freskami przedstawiającymi sceny z życia Jezusa Chrystusa. Prezbiterium przykryte jest sklepieniem z pięknymi stiukami ozdobionymi freskami przedstawiającymi historię Znalezienia Krzyża Świętego [fot. 01.07.035]. Jeżeli się państwo odwrócą to przy drugim filarze po prawej stronie zobaczą państwo stiukową ambonę [fot. 01.07.036]. Nawa główna liczy sobie 29 metrów wysokości. Nad chórem mogą państwo zobaczyć jedne z największych organów w Polsce. Liczą one 105 głosów i stół gry posiadający 4 manuały. Organy pochodzą z 1956 r. i architektonicznie nawiązują do znajdujących się tu wcześniej organów z XVIII w. [fot. 01.07.037]. W nawach bocznych także znajdują się prospekty organowe [fot. 01.07.038–01.07.039]. Ławy kościelne pochodzą z 2 połowy XVIII w. i są dziełem paulina, brata Antoniego Rottera.

Zwiedzając dalej bazylikę prosimy udać się do nawy północnej. W nawie północnej kierując się w stronę kruchty w pierwszej kolejności mijają państwo ołtarz Matki Bożej Różańcowej, z wizerunkiem św. Joachima prowadzącego młodą Maryję [fot. 01.07.040]. Obok znajduje się ołtarz czeskiego patrona św. Jana Nepomucena. Obraz znajdujący się w nastawie ołtarza przyodziany jest w srebrną sukienkę [fot. 01.07.041]. Dalej widać grupę rzeźbiarską z zachowaną tylko figurą św. Stanisława Biskupa [fot. 01.07.042]. Następnie znajduje się ołtarz pw. św. Augustyna od którego Paulinii przyjęli regułę zakonną [fot. 01.07.043] oraz ołtarz Bożego Narodzenia [fot. 01.07.044]. W dalszej części nawy północnej znajduje się sporych rozmiarów portal [fot. 01.07.045]. Nad wejściem znajduje się płaskorzeźba ze św. Antonim i św. Pawłem Pierwszym Pustelnikiem [fot. 01.07.046]. Portal zwieńczony jest herbem Paulinów [fot. 01.07.047]. Przejście to prowadzi do Kaplicy Cudownego Obrazu. Na końcu nawy pod chórem znajduje się Ołtarz św. Maksymiliana Kolbego [fot. 01.07.048].

Zapraszamy teraz przejść przez wspomniany przed chwilką portal do Kaplicy Cudownego Obrazu.