Kompleks pałacowo-parkowy w Koszęcinie – stacja 13 – Izba Tradycji – Stroje ludowe

Opis karty został stworzony na potrzeby audioprzewodnika, który oprowadza po kompleksie pałacowo-parkowym w Koszęcinie.

Opis

W tym miejscu mają państwo szansę odkryć tajemnice posagowych kufrów i malowanych skrzyń, które skrywały garderobę charakterystyczną dla poszczególnych regionów Polski. Kolekcja strojów Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” składa się z 2100 kompletnych ubiorów, które wykorzystywane są przez członków zespołu. W trakcie spektaklu tancerz przebiera się średnio 10 razy. Wszystkie stroje ważą około 24 ton, na koncerty 7 ton ubrań trzeba przewozić tirem, w specjalnych szafkach. Na terenie kompleksu pałacowego działają szwalnia i pralnia, pracujące tylko na potrzeby zespołu. W pracowni krawieckiej powstają także miniaturowe stroje ludowe dla lalek, które są upominkami dla szczególnych gości Zespołu. Taką lalkę w stroju rozbarskim otrzymał m.in.. Prezydent RP Bronisław Komorowski podczas wizyty w siedzibie Zespołu „Śląsk” w styczniu 2012 roku. W Izbie Tradycji zaprezentowanych jest kilka ubiorów, spośród tych, które pojawiają się na scenie podczas koncertów, które dadzą państwu wyobrażenie o bogactwie strojów ludowych. Wiele ich elementów jest oryginalnych, na przykład stuletnie jelenioki, czyli męskie spodnie wykonane ze skóry jelenia. [fot. 03.13.001]. Przyjrzyjmy się bliżej kilku strojom. Męski strój galowy pochodzący z regionu rozbarsko-bytomskiego składa się z ozdobnej kamizelki, zwanej bruclikiem oraz podobnego w wyglądzie kaftana zwany kamizelą. Pod szyję zakładana jest jedwabna kwadratowa chustka tzw. jedbowka, wiązana misternym węzłem. Na nogach znajdują się wspomniane już jelenioki, które włożone są w cholewy skórzanych butów. Wyeksponowano także codzienny strój kobiecy [fot. 03.13.002] oraz strój galowy zakładany np. z okazji ślubu [fot. 03.13.003] z tego samego regionu. Na strój ten musiało składać się kilka elementów: bluzka z szerokimi rękawami wykończonymi ozdobną koronką, ozdobny gorset zwany wierzcheniem oraz „korona” – wianek ozdobiony sztucznymi kwiatami, szklanymi koralikami oraz wstęgami opadającymi na plecy, czyli szlajfkami.

Tradycyjny kobiecy strój śląski [fot. 03.13.004] składa się z bufiastej spódnicy ozdobionej kwiecistym fartuchem, czarnej koszuli oraz czerwonej chusty na głowę, charakterystyczne są także czerwone korale z krzyżykiem. W chłodniejsze dni na ramiona zakładana była duża chusta zwana szpiglem. Wśród śląskich strojów nie mogło zabraknąć munduru górniczego [fot. 03.13.005]. Kurtka górnicza wykonana jest z czarnej krepy i zapinana jest na 9 guzików. Na piersiach znajdują się dekoracyjne patki wykonane z aksamitu i ozdobione 5 guzikami. Aksamitna jest także stójka połączona haftką. Jeśli się państwo uważnie przyjrzą, to na kołnierzu munduru zauważą państwo wyszyte złotą nicią znaki górnicze z perlikiem i żelazkiem. Na ramiona zarzucano małą pelerynkę. Na obu rękawach, poniżej ramion znajdują się oznaczenia stopnia górniczego, zaś mankiety od rękawów również są ozdobione 5 guzikami. Najbardziej charakterystycznym elementem stroju górniczego jest nakrycie głowy zwane czako. Z przodu widnieje na nim godło górnicze. W górnej części czako zwieńczone jest bartą, czyli ozdobnym haftem mówiącym o stopniu górniczym. Całość udekorowana jest pióropuszem z kogucich piór. Kolor piór informuje o funkcji górniczej. Pióra koloru czerwonego przypisane są członkom orkiestry górniczej.

Kolejny strój galowy pochodzi z ziemi cieszyńskiej [fot. 03.13.006–03.13.007]. Strój męski wyróżnia niebieski kolor, kamizelka z dwoma rzędami guzików i ozdobnym zapięciem. Kamizelka w stroju kobiecym, zwana jest żywotkiem i jest bogato haftowana. Na strój ten składają się także między innymi koronkowa koszula oraz nakrycie głowy złożone z chusty i ozdobnej koronki na czoło.

Kobiety w okolicach Opola zwykły ubierać się odmiennie strój [fot. 03.13.008]. Zakładały plisowaną spódnicę, na nią kwiecisty fartuch, zaś na białą koszulę – gorset, zwany jaklą, ozdobiony haftem i plisowanym kołnierzem. Głowę osłaniał i zdobił czepek z koronkową falbanką.

Jednym z lepiej znanych polskich strojów ludowych jest strój góralski. Warto przyjrzeć mu się z bliska. [fot. 03.13.009–03.13.010]. Strój kobiecy pochodzi z Beskidu Śląskiego. Wyróżnia go płócienna bluzka zwana kabotkiem. Proszę zwrócić uwagę na brak zapięcia przodów bluzki, ozdobna spinka łączyła tylko haftowany kołnierzyk. Przy stopach mogą państwo zobaczyć góralskie kierpce. A obok widzą państwo męski strój podhalański z charakterystyczną spinką koszuli, tzw. przekolcem oraz szerokim skórzanym pasem, cuchą, czyli ozdabianą haftem peleryną oraz kapeluszem z rzędem białych muszelek na czerwonej tasiemce.

By poczuć się choć przez chwilę jak artyści z zespołu „Śląsk”, mogą państwo przymierzyć stroje ludowe znajdujące się na wieszakach.

Kolejne dwie stacje są poświęcone założycielom Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”.