Pierwsza pomoc

Opis

Numery służb ratowniczych

997 - Policja
998 - Straż Pożarna
999 - Pogotowie Ratunkowe
112 - Jednolity numer alarmowy Unii Europejskiej (następuje połączenie z centralą policji, Państwowej Straży Pożarnej lub Centrum Powiadamiania Ratunkowego)
601 100 100 - numer Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego
601 100 300 - numer Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego i Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego

Apteczka turystyczna

agrafki (4 szt.),
aparat do sztucznego oddychania (1 szt.),
chusta trójkątna (1 szt.),
chusteczki odkażające (2 szt.),
gaza opatrunkowa bawełniana jałowa 1 m2 (1 op.),
koc ratunkowy (1 szt.),
kompres jałowy 7,0 x 7,0 cm (1 op.),
nożyczki (1 szt.),
opaska dziana podtrzymująca 4m x 10 cm (2 op.),
opaska dziana podtrzymująca 4m x 5 cm (2 op.),
siatka opatrunkowa (szerokość 1,5–2,5 cm) (dłoń, palec) (30 cm) (1 szt.),
siatka opatrunkowa (szerokość 5,0–6,5 cm) (głowa, ramię, podudzie, kolano) (1 szt.),
plastry z opatrunkiem (10 szt.),
plastry bez opatrunku 1,5 m x 2,5 cm (1 szt.),
rękawice lateksowe (1 para.),
woda utleniona (1 szt.).

Zamieszczone poniżej informacje są jedynie przypomnieniem podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy i nie można ich traktować jako pełnej informacji. By móc w pełni pomóc poszkodowanemu, warto wybrać się na kurs pierwszej pomocy.

Zanim zaczniesz ratować

Zanim zaczniesz ratować sprawdź, czy sam jesteś bezpieczny. Rozejrzyj się wkoło, czy nie zagrażają ci żadne niebezpieczne przedmioty, samochody czy ludzie. Oczywiście w pierwszej kolejności zbadaj o ofiarę wypadku. Spróbuj wezwać kogoś do pomocy, zwłaszcza po to by zadzwonił on na pogotowie. Sprawdź czy ofiara wypadku jest przytomna, jeżeli tak nawiąż z nią kontakt, jeżeli nie było cię przy wypadku spróbuj dowiedzieć się co się stało.

Gdy poszkodowany jest nieprzytomny, skontroluj podstawowe funkcje życiowe, tętno i oddech. Jeżeli są one wyczuwalne zbadaj czy nieprzytomny nie ma urazów podstawy czaszki i kręgosłupa. Gdy nie stwierdzisz takich urazów połóż poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej. Pozycja boczna ustalona jest wykonywana gdy pacjent jest nieprzytomny, ale ma zachowane wszystkie funkcje życiowe. Uklęknij przy poszkodowanym, następnie rękę poszkodowanego bliższą sobie zegnij tak by miała dłoń skierowaną do góry. Pod pachą i w łokciu zachowaj kąt prosty. Drugą rękę połóż na klatce piersiowej, tak by wierzchem dłoni dotykała ona przeciwległego sobie policzka. Nogę dalszą od siebie podciągnij – trzymając pod kolanem, nie odrywając stopy od ziemi. Teraz pilnując by dłoń nie oderwała się od policzka, pociągnij za zgiętą nogę do siebie, tak by poszkodowanego położyć na boku. Dbaj by ta kończyna była zgięta pod kątem prostym w kolanie i w stawie biodrowym. Udrożnij drogi oddechowe poprzez odgięcie głowy do tyłu. Regularnie sprawdzaj oddech. Jednak gdy stwierdzisz, że poszkodowany doznał urazów, nie wolno ci go przemieszczać, chyba że ratujesz go z pożaru itp.

W obu przypadkach wezwij niezwłocznie pogotowie. Jeżeli nie wyczuwasz oddechu i tętna, rozpocznij resuscytację, zanim jednak zaczniesz wezwij pomoc lekarską. Odchyl głowę poszkodowanego delikatnie do tyłu, jeżeli to nie pomogło udrożnij drogi oddechowe i zastosuj sztuczne oddychanie – pamiętaj, że głowa poszkodowanego musi być cały czas odchylona. Jeżeli nie wyczuwasz tętna, trzeba rozpocząć także masaż serca. Resuscytację prowadź w trybie 30 uciśnięć klatki piersiowej – 2 wdechy. Uciśnięcia wykonuje się kładąc dłonie – jedna na drugiej – na środku klatki piersiowej, dbając jednak by nie uciskać żeber, samego końca mostka, ani nadbrzusza. Nie przerywaj działań chyba, że wyczujesz prawidłowy oddech. Jeżeli pomimo przywrócenia czynności życiowych osoba jest nieprzytomna ułóż ją w pozycji bocznej ustalonej.

Jak wezwać pomoc?

Jeśli prosisz kogoś o wezwanie pomocy, kto w tym celu musi odejść z miejsca wypadku (np. do budki telefonicznej) zawsze poproś, żeby po wezwaniu pomocy wrócił na miejsce wypadku. Będziesz miał wtedy pewność, że pomoc została skutecznie powiadomiona. Aby efektywnie wezwać pogotowie ratunkowe, pamiętać należy o najważniejszych informacjach, które trzeba podać dyspozytorowi:

• przedstaw się i podaj numer telefonu, z którego dzwonisz,
• powiedz, co się wydarzyło,
• gdzie miał miejsce wypadek,
• jaka jest liczba poszkodowanych,
• jaki jest stan poszkodowanych,
• czy istnieją jakieś dodatkowe zagrożenia np. ogień,
• poinformuj o udzielonej dotychczas pomocy i swoich zamiarach.

Nigdy nie odkładaj pierwszy słuchawki!

 

Rany, otarcia, ciało obce w ranie

Podczas aktywnego spędzania czasu, często przytrafiają się niegroźne otarcia i rany. Jeżeli doszło do otarcia lub małej, niegłębokiej rany, przemyj ją wodą utlenioną i załóż opatrunek – najlepiej plaster z opatrunkiem. Jeżeli rana jest większa zastosuj gazę wyjałowioną i bandaż dziany lub siatkę opatrunkową. Gdy rana jest głęboka lub w ranie jest ciało obce, zabezpiecz ją opatrunkiem, a następnie udaj się do lekarza. Nie wolno usuwać ciał obcych z ran, gdyż tamują one krwawienie.

Skręcenia, zwichnięcia, złamania

Skręcenie może przytrafić się każdemu turyście, wystarczy źle postawić stopę na nierównościach terenu, by przekroczyć barierę ruchu w danym stawie. Odczuwalny jest wtedy duży ból, następuje charakterystyczne chrupnięcie, a na skutek tego krwiak, pojawia się ból podczas chodzenia. Zastosuj wtedy zimne okłady i udaj się do lekarza by zrobił prześwietlenie.

Jeżeli w następstwie urazu dojdzie do zwichnięcia, czyli czasowego rozłączenia się sąsiadujących ze sobą stawów, poszkodowany będzie odczuwał ból, nastąpi spuchnięcie, często pojawi się krwiak, widoczna będzie zmiana obrysu stawu. W takim wypadku można zastosować okład np. z altacetu lub zimne okłady. Z takim urazem powinieneś udać do lekarza, by nastawił stawy. Nie wolno oczywiście robić tego samemu.

Gdy zdarzy się złamanie kończyny należy unieruchomić dwa sąsiadujące ze złamaną kością stawy lub dwie sąsiednie kości jeżeli podejrzewamy naruszenie stawu. Pod żadnym pozorem nie nastawiaj sam kości. Jeżeli złamanie jest otwarte załóż opatrunek i wezwij pogotowie. Nie przesuwaj ofiary jeżeli ma uszkodzony kręgosłup, szyję lub miednicę.

Krwotok z nosa

Jeżeli komuś przytrafi się krwotok z nosa, posadź go z głową pochyloną do przodu, tak by krew z nosa nie cofała się. Na nasadzie nosa i na karku połóż zimny okład. Jeżeli krwotok nie ustępuje, włóż w obie dziurki od nosa tampony z gazy i wezwij pogotowie lub udaj się do najbliższej przychodni, jeżeli jest taka możliwość. Nawet mały, ale długotrwały krwotok może być realnym zagrożeniem zdrowia a nawet życia. Przypadłość ta może być spowodowana wyczerpaniem podczas wycieczki.

Omdlenie

Jeżeli dojdzie do omdlenia, w pierwszej kolejności upewnij się, że poszkodowany oddycha. Zapewnij mu dostęp świeżego powietrza, otwórz okno, odsuń gapiów, jeżeli potrzeba wyprowadź lub wynieś poszkodowanego na dwór. Rozepnij wszystkie uciskające części garderoby. Połóż daną osobę na plecach, unieś jej nogi i ręce do góry, odchyl głowę do tyłu. Poszkodowany nie powinien się podnosić, zanim na dobre nie wydobrzeje. Gdyby utrata przytomności trwała dłużej niż minutę należy wezwać pogotowie, monitorując czynności życiowe do przyjazdu lekarza.

Udar cieplny

Udar bardzo często może mieć miejsce podczas turystycznych wyjazdów, wystarczy spędzić kilka godzin na dworze bez odpowiedniego nakrycia głowy i odpowiedniej ilości płynów. Objawami udaru są zawroty głowy, osłabienie i mdłości. W tym wypadku przenieś poszkodowanego w zacienione, przewiewne i chłodne miejsce. Na kark należy przykładać zimne kompresy. Koniecznie podaj duże ilości wody, najlepiej z odrobiną soku owocowego. W przypadku utraty przytomności podejmij działania z tym związane.

Oparzenie

Drobne oparzenia należy natychmiast oziębić zimną, najlepiej bieżącą wodą. Miejsce oparzenia powinno być schładzane, aż ból nie ustąpi. Nie wolno stosować żadnych tłuszczów. Pęcherze na skórze schowaj pod jałowym opatrunkiem, nie przebijaj ich, to opóźnia gojenie i powoduje powstawanie blizn. W przypadkach większych oparzeń należy niezwłocznie wezwać lekarza.

Zatrucia

Podczas zatrucia pojawiają się bóle brzucha, biegunki, wymioty, zawroty głowy albo gorączka. W wypadku dużego nasilenia objawów lub informacji, że substancja, która wywołała objawy zagraża życiu (grzyby, substancja żrąca, nieznane substancje), niezwłocznie udaj się do lekarza lub wezwij pogotowie. Gdy objawy są lżejsze podaj podstawowe lekarstwa na zatrucia, ciepłą herbatę lub miętę. W czasie wymiotów i biegunki, ważne jest uzupełnianie płynów tak by poszkodowany się nie odwodnił. Nie należy sztucznie wywoływać wymiotów, jeśli nie wiadomo czym poszkodowany się zatruł.

Ciała obce

Jeżeli w ciało lub oko wbiło się ciało obce, pod żadnym pozorem nie wolno wyjmować go z rany. Jest to czynność, której może się podjąć jedynie lekarz. Naszym zadaniem jest zabezpieczyć ranę jałowym opatrunkiem i przetransportować poszkodowanego do lekarza.

Udławienia

Gdy ktoś się zadławi, w pierwszej kolejności należy pomóc poszkodowanemu uderzając go w plecy – pomiędzy łopatki – podstawą dłoni. Jeżeli to nie pomoże, zastosuj manewr Heimlicha: stojąc z tyłu, obejmij poszkodowanego na wysokości brzucha, połóż nasadę złączonych dłoni między pępkiem a dolnymi żebrami. Ściskając do siebie, lekko w górę, wypychaj powietrze z dolnej części płuc poszkodowanego. Powtarzaj tę czynność do skutku.

Porażenie prądem

Najważniejsze podczas ratowania porażonego prądem jest zachowanie własnego bezpieczeństwa. W pierwszej kolejności natychmiast odetnij dopływ prądu. Zadzwoń po pogotowie i straż pożarną. Gdy prąd już Ci nie grozi zbadaj poszkodowanego – sprawdź czy oddycha i czy ma tętno. Jeżeli zajdzie taka potrzeba zastosuj resuscytację.

Padaczka

Podczas ataku padaczki najgorszym zagrożeniem dla poszkodowanego są urazy głowy oraz zachłyśnięcia, które są wynikiem nieskoordynowanych ruchów w czasie napadu. Naszym zadaniem jest umożliwić bezpieczne przejście przez atak, nie mamy go zatrzymywać. Musimy uklęknąć od strony głowy chorego i przytrzymać ją, najlepiej udami. Nie można nic robić na siłę.

Atak serca

Gdy pojawią się takie objawy jak ból w klatce piersiowej i okolicach, czasem promieniujący do szyi i ramion, nadmierne pocenie się, utrata przytomności, możemy podejrzewać zawał serca, zwłaszcza gdy wcześniej poszkodowany wykonywał czynności wymagające wysiłku. Natychmiast wezwij pogotowie. Jeżeli występują problemy z oddychaniem pomóż poszkodowanemu przybrać wygodną pozycje. Rozepnij uciskające elementy ubrania, uspokój poszkodowanego i poczekaj do przyjazdu pogotowia. Jeżeli doszło do utraty przytomności, połóż poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej, jeżeli wstrzymane są czynności życiowe, rozpocznij resuscytację.

Wypadek drogowy

Jeżeli na drodze wydarzył się wypadek, którego jesteś świadkiem, koniecznie podejmij działania:

• Zatrzymaj samochód przed miejscem wypadku, w celu zabezpieczenia miejsca, skieruj koła w stronę pobocza.
• Pamiętaj, że musisz być widoczny dla innych użytkowników ruchu, by samemu nie ulec wypadkowi. Załóż więc kamizelkę odblaskową. Włącz światła awaryjne.
• Poproś innych świadków wypadku by ostrzegali nadjeżdżających kierowców o wypadku, niech wezwą policję i pogotowie. Ustawią trójkąty ostrzegawcze, z obu stron wypadku.
• Wyłącz silnik we wszystkich uszkodzonych pojazdach.
• Zabezpiecz pojazd przed przewróceniem lub stoczeniem się – zaciągnij hamulec ręczny, zablokuj koła.
• Poszkodowani w wypadku samochodowym mogą mieć bardzo wiele rodzajów urazów. Z samochodu wyciągnij poszkodowanego tylko w wypadku gdy: istnieje niebezpieczeństwo zapalenia się pojazdu, kiedy istnieje zagrożenie kolejnego zderzenia lub kiedy konieczna jest reanimacja. W innych przypadkach pozostaw tę czynność ratownikom.
• W pierwszej kolejności zajmij się tymi, których życie jest zagrożone – reanimacja, poważne krwotoki. Przeszukaj okolicę, może któraś z ofiar została odrzucona od miejsca wypadku. Zawsze zakładaj urazy kręgosłupa i kręgów szyjnych, nie ruszaj więc ofiar jeżeli nie musisz.
• Obserwuj wszystkich poszkodowanych, aż do czasu przyjazdu służb.

W celu wyjęcia poszkodowanego z pojazdu należy:

• stanąć z tyłu poszkodowanego,
• włożyć ręce pod jego pachy,
• jedną ręką przytrzymać brodę poszkodowanego,
• lekko naciągnąć wzdłuż osi ciała (nie na boki),
• położyć jego głowę między swoim barkiem a głową, przez cały czas utrzymując ją w tej ustabilizowanej pozycji,
• drugą ręką chwycić za przedramię,
• w takiej pozycji wyciągnąć z samochodu.