Ziemia wieluńska w drewnie zaklęta

Opis

W dawnej Polsce budowano przede wszystkim z drewna. Tylko w bardziej znaczących miastach powstawały budowle z kamienia czy cegły. Widać to także na Ziemi Wieluńskiej, gdzie znajduje się dużo zabytków drewnianych. Są to wspaniałe dzieła dawnej sztuki budowlanej, ciesielskiej i snycerskiej, dodatkowo posiadające niesamowitą atmosferę i nastrój.

Najważniejszymi zabytkami są kościoły w tzw. typie wieluńskim. Pochodzą w większości z XVI w., do dzisiaj zachowało się ich aż 10: w Wieluniu, Łaszewie, Grębieniu, Wierzbiu, Gaszynie, Popowicach, Kadłubiu, Naramicach, Łagiewnikach i Wiktorowie. Skupienie tak wielu zabytków drewnianych najwyższej rangi jest wyjątkowe w skali całego kraju. Wszystkie te budowle posiadają wspólne cechy architektury, równocześnie każdy z nich jest inny i wyjątkowy. Najcenniejszą świątynią jest bez wątpienia kościół w Grębieniu, gdzie całe wnętrze wypełnione jest wspaniałymi renesansowymi malowidłami.

Drewniane kościoły charakteryzują się jednolitym stylem architektonicznym, zrębową (wieńcową) konstrukcją ścian nawy i prezbiterium. Ściany konstrukcji są szalowane (deskowane). Kościoły są orientowane na linii wschód-zachód. Typowy dla tych budowli jest prosty plan złożony z dwóch prostokątów - większego, który stanowi nawę i mniejszego - prezbiterium. Stromy, jednokalenicowy dwuspadowy dach wspólny  dla nawy i wielobocznego, zamkniętego prezbiterium, kryty jest gontem. Część nad prezbiterium ma szeroki okap wsparty rzeźbionymi podporami (kroksztynami). Od strony zachodniej znajduje się niewysoka wieża o konstrukcji ryglowo-słupowej rozszerzająca się ku dołowi, z kruchtą w przyziemiu, o namiotowym dachu pokrytym gontem. Od strony wieży do wnętrza prowadzi główne wejście, zaś od strony południowej wejście boczne. Kościoły typu wieluńskiego  wykonane są z drzewa modrzewiowego. Najstarsze z kościołów datowane są na XVI w. Poza kształtem architektonicznym świątynie w stylu wieluńskim charakteryzują się bogato urządzonym wnętrzem. Ich twórcy dbali o wysoki poziom snycerki i barwnego malarstwa ściennego. Bogate zdobnictwo i cenne polichromie niejednego wprawiają w zachwyt.

Kościół w Grębieniu                                                           Kościół w Popowicach

Drewniane zabytki Ziemi Wieluńskiej to nie tylko kościoły typu wieluńskiego. W niewielkiej wsi nad Wartą – Kamionie znajduje się cenny zabytek budownictwa ludowego – drewniana osiemnastowieczna kapliczka zbudowana z potężnych modrzewiowych bali.

Inną perłą tego obszaru jest dwór w Ożarowie. Pochodzący z połowy XVIII w. jest wspaniałym przykładem tradycyjnego dworu szlacheckiego. Cała budowla jest w stylu barokowym, wybudowana z modrzewia, który jest w naszym klimacie najbardziej odpornym gatunkiem drewna. Dzięki temu po ponad 250 latach istnienia dwór nadal prezentuje się wspaniale. Dziś stanowi siedzibę Muzeum Wnętrz Dworskich, a starannie odtworzone wnętrze pokazuje jak wyglądała typowa siedziba polskiej szlachty.

Kapliczka w Kamionie                                                             Dwór w Ożarowie

W pobliżu dworu w Ożarowie, na niewielkim wzniesieniu w Kocilewie, znajduje się wiatrak. Obecnie również podlega pod Muzeum Wnętrz Dworskich. Dzięki zrekonstruowanemu wyposażeniu można tutaj zobaczyć jak dawniej mielono mąkę. Warto także wspomnieć o szeregu drewnianych młynów wodnych znajdujących się nad Wartą a także mniejszymi rzekami w powiecie wieluńskim. Nie są to może obiekty tak stare jak kościoły typu wieluńskiego czy dwór w Ożarowie, posiadają jednak swój niepowtarzalny urok i są świadectwem dawnych dziejów Ziemi Wieluńskiej.

Wiatrak w Kocilewie                                                                   Młyn w Konopnicy