Wieluń

Miasto położone na krańcu Wyżyny Wieluńskiej na skrzyżowaniu szlaków handlowych z Moraw na Kujawy. Pochodzi z drugiej połowy XIII w. Prawdopodobnie już około 1282 roku uzyskał prawa miejskie. Miasto jest siedzibą powiatu wieluńskiego.

Opis

Historia miejscowości

Najwcześniejsze ślady osadnictwa na obszarze Ziemi Wieluńskiej sięgają 12 tysiąclecia p.n.e., kiedy to po ostatecznym wycofaniu się ze środkowej Polski lodowca, powstały w międzyrzeczu górnej Warty i Prosny warunki sprzyjające osadnictwu. Wykopaliska archeologiczne na tym obszarze zaowocowały dużą liczbą znalezisk, świadczącą o znaczącej roli tego obszaru.

W okresie średniowiecza Wieluń posiadał silną pozycję na szlakach handlowych. Prowadziła tędy droga z Moraw na Kujawy (przez Praszkę, Rudę-Wieluń, a dalej na północ przez Złoczew i Sieradz) oraz z Rusi na Śląsk (przez Działoszyn, Wieluń i Bolesławiec). Ponadto przez Wieluń prowadziła główna trasa pomiędzy Małopolską i Wielkopolską, którą podróżowali władcy. Znaczenie Wielunia na mapie komunikacyjnej Polski spadło po przeniesieniu stolicy z Krakowa do Warszawy.

We wczesnym średniowieczu, na omawianym obszarze dominującą rolę odgrywała Ruda. Tam znajdowała się siedziba kasztelanii, a w XIII w. również archidiakonat. Od tego grodu wzięła swą nazwę także okoliczna ziemia, zwana ziemią rudzką. Znaczenie Rudy stopniowo zmniejszało się na rzecz Wielunia. W 1281 r. Henryk IV Probus przeniósł siedzibę kasztelanii z Rudy do Wielunia. Miasto Wieluń po raz pierwszy z nazwy wymienione zostało w dokumencie pochodzącym z 1282 r., gdzie pojawiło się jako Velun (Vilin, 1283).

W XIII w. ziemia rudzka podlegała ciągłym sporom pomiędzy władcami śląskimi a wielkopolskimi.

W okresie rozbicia dzielnicowego ziemia rudzka weszła w skład dzielnicy senioralnej. Władzę nad nią sprawowali kolejno wszyscy synowie Bolesława Krzywoustego.

W 1295 r., Przemysł II został koronowany na króla Polski. Jego panowanie nie trwało jednak długo. Wkrótce został zamordowany, a ziemia rudzka wraz z Wielkopolską przeszła pod panowanie ówczesnego księcia łęczycko-kujawskiego Władysława Łokietka. Zasiadający na tronie krakowskim od 1320 r., rok później przyłączył Ziemię Wieluńską do Polski. Przecinające się tu szlaki komunikacyjne – łączące Morawy z Pomorzem, Ruś ze Śląskiem i Małopolskę z Wielkopolską – były źródłem rozwoju i bogactwa miasta Wielunia. Co więcej, szereg rozwiązań legislacyjnych korzystnie regulował gospodarkę, m.in. od 1365 r. wielunianie posiadali przywilej, zwalniający ich z opłat targowych w całym ówczesnym województwie sieradzkim. W 1370 r. jeszcze na chwilę Wieluń został oderwany od korony na rzecz Władysława Opolczyka, jednak Władysław Jagiełło odzyskał ją z powrotem i tak pozostało już do rozbiorów.

W wieku XV ziemie te, wówczas nadgraniczne tereny Królestwa Polskiego, nękane były licznymi najazdami książąt śląskich i czeskich. W 1442 r. zniszczony został Wieruszów, a wojska habsburskie podeszły aż pod Wieluń. Rozboje i kradzieże powtarzały się, aż do początku XVI w. nie zdołały jednak stanąć na przeszkodzie rozkwitowi miasta, które mimo utraty pozycji jedynego pomostu między Wielkopolską a Małopolską prężnie się rozwijało. Wieluń, zaliczany wówczas do najpiękniejszych miast Polski, był ośrodkiem handlu, rzemiosła, kultury, dyplomacji i wielkiej polityki, czego wyrazem były m.in. prowadzone w nim rokowania polsko-krzyżackie, ogłoszenie statutów synodalnych prymasa Mikołaja Trąby w 1420 r.

„Złotym wiekiem" dla Ziemi Wieluńskiej było XVI stulecie. To czasy największej świetności obszaru, charakteryzujące się dynamicznym rozwojem związanym z przedsiębiorczością mieszkańców i rosnącą zamożnością regionu. W 1518 r. Zygmunt Stary potwierdził nadany Wieluniowi w 1373 r. przez Władysława Opolczyka przywilej prawa magdeburskiego, który wyjmował miasto spod wszelkich innych jurysdykcji. Warto wspomnieć o działalności pod egidą władz miejskich renesansowego teatru mieszczańskiego, który był ewenementem w skali kraju.

Wydarzeniem, którego mieszkańcy Ziemi Wieluńskiej byli bezpośrednimi świadkami, były wojenne zmagania uczestników podwójnej elekcji, po śmierci w 1586 r. króla Polski Stefana Batorego. W dniu 13 I 1588 r. wojska habsburskie z arcyksięciem Maksymilianem na czele wkroczyły do Wielunia. Ostatecznie Maksymilian zdecydował się na odwrót. 24 I 1588 r. doszło do krwawej bitwy, w której hetman Jan Zamoyski rozbił siły pretendenta do tronu polskiego. Sam arcyksiążę został wzięty do niewoli i czasowo więziony był w Wieluniu. Do miasta wprowadzono go Bramą Gaszyńską, od tego czasu bramę tą zaczęto nazywać Maksymiliańską.

W latach 1631 i 1644 Wieluń dotknięty został pożarami, w wyniku których poniósł dotkliwe straty, kolejne straty zadał potop szwedzki. Zubożenie Wielunia związane z jego dewastacją niosło za sobą zahamowanie, a w konsekwencji upadek produkcji rzemieślniczej. Dotkliwsze jeszcze były liczne straty w ludziach.

Katastrofalna dla Polski wojna północna, trwająca w latach 1700-1721, przyniosła Wieluniowi większe straty niż najazd szwedzki. Katastrofalnej sytuacji finansowej, w jakiej znalazł się Wieluń, przedstawiciele magistratu próbowali zaradzić zastawiając należące do miasta wsie Turów i Kurów oraz część Niedzielska, forsując zakaz osiedlania się w mieście obcych przybyszów i protestując przeciwko budowie manufaktur. W działaniach tych uderza brak perspektywicznego myślenia i zachowawczość, która zwykle, co zrozumiałe, nie idzie w parze z rozwojem.

Po pierwszym rozbiorze wyraźny był proces wyodrębnienia tożsamości samej Ziemi Wieluńskiej. Sejmik wieluński aktywnie uczestniczył w życiu politycznym kraju. Posłowie Ziemi Wieluńskiej aktywnie partycypowali w obradach Sejmu Wielkiego. W Czarnej Procesji (manifestacji delegatów miast królewskich domagających się praw dla dotąd marginalizowanych w państwie mieszczan) wzięli udział także wielunianie z prezydentem Wielunia Walentym Kochelskim na czele. W wyniku II rozbioru Polski w 1793 r. Ziemię Wieluńską zagarnęło Królestwo Prus. Mieszkańcy Wielunia przyłączyli się do Insurekcji Kościuszkowskiej licząc na sukces w walce o niepodległość. W 1807 r. w skład Księstwa Warszawskiego wszedł powiat wieluński. Po odzyskaniu niepodległości, na mocy rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z dnia 14 XI 1918 r. powiat wieluński powrócił do przedwojennych granic administracyjnych.

Wieluń nie dysponował w 1939 r. żadną jednostką wojskową, ani obroną przeciwlotniczą, nie stanowiło zaplecza aprowizacyjnego dla polskich oddziałów, nie miało też znaczenia strategicznego. Tym samym nic nie wskazywało na to, że stanie się ono celem niemieckiego ataku wczesnym rankiem 1 IX 1939 r., o godzinie 4.40, kiedy to I dywizjon 76 pułku bombowców nurkowych hitlerowskiej Luftwaffe rozpoczął bombardowanie. Pierwszym celem tych nalotów był wieluński szpital pw. Wszystkich Świętych, mimo że był on sygnowany znakiem Czerwonego Krzyża i zgodnie z konwencjami międzynarodowymi podlegał szczególnej ochronie. W wyniku bombardowania 75% zabudowy miasta legło w gruzach, zginęło około 1200 mieszkańców, tj. 8% ogółu. Wśród zabitych byli Polacy, ale i Żydzi, którzy w przedwojennym Wieluniu stanowili 1/3 jego ludności. 2 IX do miasta wkroczyli Niemcy. Lata okupacji oprócz strachu, nędzy i terroru przyniosły znaczną dewastację regionu. Po zakończeniu wojny Wieluń tak jak większość polskich miast odbudowywał się i rozwijał poprzez inwestycje gospodarcze i strukturalne.

Dziś, to małe miasto w południowo-zachodniej części województwa Łódzkiego, rozwija się dzięki rozwojowi usług i turystyki.

Wirtualny spacer w 3D

Muzeum Ziemi Wieluńskiej

Instytucja kultury gminy Wieluń założona w 1926 roku przez Polską Macierz Szkolną. Pełni rolę ośrodka badań przeszłości historycznej ziemi wieluńskiej.

Miejsca warte odwiedzenia

Zabytki świeckie

• Gotycki zamek (powstały w miejscu drewnianego grodu), był wielokrotnie przebudowywany w wyniku zniszczeń po pożarach. W XVI wieku Wieluń został włączony do miast pogranicza, którym odbywały się wielkie jarmarki stając się jednocześnie ośrodkiem sukienniczym i rzemieślniczym. Do dziś miasto zachowało średniowieczny układ zabudowy, z rynkiem pośrodku i fragmentami kamiennych fortyfikacji miejskich, natomiast  po zamku zachowały się jedynie fundamenty, na których stoi klasycystyczny pałac, obecnie siedziba władz Wielunia.

• Układ przestrzenny Wielunia – obwarowanego średniowiecznego miasta opartego na zasadzie wrzeciona zachował się w sposób czytelny do dziś i stanowi ważny zabytek urbanistyczny.

• Najcenniejszym zachowanym elementem fortyfikacji jest dawna Brama Krakowska – jedyna zachowana do dziś brama miejska spośród trzech bram (Kaliskiej i Wrocławskiej), wzniesiona z kamienia i cegły w 1350 roku w stylu gotyckim na planie czworoboku, nadbudowana dwiema ośmiobocznymi kondygnacjami przy czym wyższa kondygnacja jest węższa. Obecnie pełni rolę wieży zegarowej a na parterze znalazła swoje miejsce galeria Art-Deco. W roku 1842 dobudowano do niej klasycystyczny ratusz miejski. Pierwotnie, na początku XIX w. ratusz był wybudowany w stylu gotyckim i  znajdował się na starym rynku.

• Elementami średniowiecznych murów miejskich o charakterze obronnym były półokrągłe baszty artyleryjskie. Do dziś po sześciu z nich zostały relikty trzech, m.in.:  Baszta Męczarnia (zwana Katownią) z racji pełnionej funkcji – służyła do przechowywania narzędzi tortur oraz jako miejsce kaźni. Jej relikty znajdują się w pobliżu ratusza i Bramy Krakowskiej, przy ulicy Podwale. W sąsiedztwie ratusza znajdowała się Baszta Prochownia i dalej na plantach przy ul. Palestranckiej – Baszta Swawola, po nich również zostały tylko ruiny.

Zabytki sakralne

• W Wieluniu znajduje się dużo zabytków sakralnych m.in. najstarszą budowlą wieluńską jest Bazylika Kolegiacka Bożego Ciała , jej lokacja miała miejsce w połowie XIII w. z poruczenia Władysława Odońca. Początki współcześnie istniejącego obiektu prawdopodobnie sięgają XIV-wiecznej fundacji Kazimierza Wielkiego. Nie ominęły go klęski w postaci pożarów, wojen i grabieży. Okazała gotycko-barokowa bryła kościoła złożona jest z prostokątnej nawy, węższego, długiego, zamkniętego wielobocznie prezbiterium i dobudowanej od południa kaplicy. Świątynia orientowana, zbudowana z kamienia wapiennego i piaskowca. Pokryta dwuspadowymi dachami – niższym nad prezbiterium, nad kaplicą boczną dach pulpitowy, nad tęczą odtworzona została sygnaturka. Od zachodu w fasadzie zwieńczonej odtworzonym gotyckim blendowym trójkątnym szczytem znajdują się dwie baszty. W prezbiterium zachowały się oryginalne wielkie ostrołukowe gotyckie okna z witrażami przedstawiającymi sceny z życia zakonników, legend o powstaniu miasta i klasztoru. Od południa do kościoła prowadzi wejście przez gotycki portal z XIV w. zaś od północy przylega budynek plebanii. Obok, w rogu ulic Augustiańskiej i Okólnej znajduje się murowana barokowa dzwonnica z XVIII w. Wnętrze kościoła natomiast zdobią dzieła sztuki z XVI–XVIII w.

• Kościół i klasztor Bernardynek obecnie Kościół Ewangelicki i Muzeum Ziemi Wieluńskiej – inicjatorką fundacji klasztoru była Anna Koniecpolska, wojewodzina sieradzka i starościna wieluńska, która po śmierci swojego męża Aleksandra postanowiła wstąpić do zakonu. W 1612 r. rozpoczęła budowę kościoła i klasztoru, zaś konsekracja miała miejsce w 1616 r. Do wieku XIX  dzięki hojnym fundatorom i znacznym posagom wnoszonym przez wstępujące do konwentu szlachcianki  budowla prezentowała się okazale. Jednak w 1819 r. decyzją władz zakonnice osadzono w klasztorze paulińskim - obiekt przekazano gminie ewangelickiej a następnie stał się własnością prywatną. Jego przeznaczenie ciągle się zmieniało, w budynku produkowano sukno, otworzono kino a następnie stolarnię. Kościół odrestaurowano w 1950 r. (staraniem pastora Henryka Wendta) wymieniono pokrycie dachu, odbudowano sygnaturkę i odtworzono zniszczone sgraffito. Dziś dawny budynek klasztorny pełni szczególną funkcję – gdyż znajduje się w nim Muzeum Ziemi Wieluńskiej, założone w 1926 r. przez Polską Macierz Szkolną w trakcie wojny utraciło wszystkie swoje zbiory. W 1964 r. ponownie je otworzono dzięki staraniom jego późniejszego dyrektora Stanisława Tadeusza Olejnika.
• Kościół ewangelicki – przyklasztorny kościół pw. św. Franciszka Serafickiego został zbudowany wraz z klasztorem bernardynek w latach 1612–1615 z fundacji Anny ze Sroczyńskich Koniecpolskiej przez muratora Jerzego Hoffmana. Uroczysta konsekracja kościoła odbyła się 14 grudnia 1616 r., w jej przeddzień w podziemiach pochowano fundatorkę. W 1819 r. bernardynki przeniesiono do kościoła i klasztoru popaulińskiego, a sam kościół przekazano rok później nowoutworzonej parafii ewangelicko-augsburskiej (w jej posiadaniu świątynia pozostaje do dnia dzisiejszego). Budynek kościoła przebudowano po 1850 r. podnosząc podłogę i zamurowując dolny rząd okien. Po I wojnie światowej i w 1936 r. kościół był odnawiany lecz w 1939 r. uległ ponownemu spaleniu. Kościół odrestaurowano w 1950 r. staraniem pastora Henryka Wendta. Wymieniono pokrycie dachowe (z dachówki na blachę), odbudowano sygnaturkę, odtworzono sgraffito i rozebrano przybudówki z 1943 r. Kościół salowy murowany, zaliczany do świątyń późnorenesansowych, swą bryłą przypomina kościół gotycki – wysoki, stromy, dwuspadowy dach, oszkarpowany, z wnękowym szczytem. Orientowany, zbudowany na jednej osi z klasztorem z wykorzystaniem muru obronnego, na rzucie prostokąta zamknięty od wschodu półkoliście. Od południa dobudowano w latach późniejszych kruchtę. Do elementów renesansowych należą fragmenty wewnętrznej kamieniarki oraz fryz poniżej gzymsu. Wnętrze oświetlone było pierwotnie przez dwa rzędy okien. Obecnie pozostał tylko przebudowany górny rząd i dwa okna przez niemal całą wysokość prezbiterium. Kościół jest z dawnym klasztorem połączony sklepionym krzyżowo parterowym korytarzem. W zachodniej części nawy znajduje się chór. Znajdująca się obok kościoła murowana piętrowa plebania jest prawdopodobnie XVII-wiecznym domem kapelana.

• Interesującym zabytkiem Wielunia jest drewniany kościół św. Barbary, który wzniesiono w 1521 roku (wówczas poza miastem) w celu ochrony przed zarazą. Kościół otoczony był cmentarzem cholerycznym a pojedyncze nagrobki i krzyże znajdowały się tu jeszcze w latach 60-tych XX w. Jego forma zbliżona jest do typu kościółków wieluńskich. W XIX w. zniszczone drewniane ściany świątyni zastąpiono murowanymi zostawiając oryginalne węższe od nawy i zamknięte wielobocznie prezbiterium konstrukcji zrębowej. Kościół orientowany, kryty dachem gontowym z sygnaturką. Odrestaurowany w latach 70-tych XX w., wymieniono w nim m.in. drewniane belki w ścianach prezbiterium i pokrycie dachu i wyremontowano więźbę dachową.  Od 2000 roku  został kościołem parafialnym  i trzy lata później dobudowano do niego większy murowany kościół przylegający do jednej ze ścian. Z wyposażenia kościoła zachowały się dwa ołtarze boczne z XVII w., obraz Najświętszej Panny Marii Pocieszenia z 1634 r. restaurowany w 1832 r., fragmenty ołtarza z około 1700 r., obrazy o charakterze ludowym  św. św. Zofii z córkami, Jana i Józefa. Wiele cennych obrazów zaginęło, jednak świątynia ozdobiona jest wieloma figurkami świętych i rzeźbami, wśród nich są m.in.: krucyfiks gotycki o charakterze ludowym z pocz. XV w., rzeźby późnobarokowe z XVIII w. św. Mikołaja z Bari i nieznanego biskupa, rzeźby z I poł. XIX w. św. Jana Nepomucena i Assunta.

• Kościół parafialny pw. św. Józefa z ok. 1740 r.  pełnił funkcję świątyni przyklasztornej zespołu zabudowań dawnego kolegium pijarskiego. Ufundowany przez rodziny Bolkowskich i Niemojewskich. Kościół wielokrotnie trawiły pożary.  W 1801 r. świątynię odbudowano staraniem pijara Bogusława Psarskiego i ozdobiono freskami Roberta Stankiewicza. Po kasacie klasztoru pijarów stał się kościołem filialnym parafii wieluńskiej. Następnie w 1868 r. władze rosyjskie postanowiły przebudować kościół na cerkiew, by temu  zapobiec wielunianie  utworzyli w 1875 r. Obywatelski Komitet Odbudowy Kościoła w celu zebrania funduszy na renowację kościoła. Zgromadzone środki pozwoliły na ukończenie prac budowlanych w 1880 r., upamiętnia to dokument umieszczony w kuli w wieży kościelnej. Kościół wielokrotnie odbudowywano. Murowana świątynia trójnawowa w układzie bazylikowym zbudowana jest w stylu barokowym. Fasada kościoła podzielona jest gzymsami na trzy kondygnacje, z oknem doświetlającym nawę główną, ozdobiona płycinami i licznymi pilastrami oddzielającymi dwie wieże nakryte pseudobarokowymi hełmami z ok. 1880 r. Pozostałe elewacje znacznie skromniejsze, ożywiane są jedynie skromniejszymi pilastrami charakterystycznymi dla baroku. W latach 70. XX w. przeprowadzono kompleksowe prace konserwatorskie z funduszy Ministerstwa Kultury i Sztuki, które objęły całość wyposażenia wnętrza (ołtarze, obrazy, malowidła ścienne) oraz wyburzono przybudówki. W latach 1995–1996 wyremontowano wieże wraz z wymianą miedzianego pokrycia hełmów.
• Budynek dawnego Kolegium Pijarskiego – Pijarzy zostali sprowadzeni z podwieluńskich Urbanic do Wielunia w 1684 r. przez kasztelana wieluńskiego Wojciecha Urbańskiego, który był jednocześnie fundatorem klasztoru i kolegium (1691 r.). Początkowo prowadzili szkołę w domu przy obecnej ulicy Sienkiewicza. Początkowo zabudowania szkoły prowadzonej przez o. Hipolita Poradowskiego były drewniane i zostały spalone przez Szwedów w czasie wojny północnej. Nowe, murowane kolegium zbudowane zostało w latach 1737–1742, jednocześnie zbudowano przyklasztorny kościół pw. św. Józefa. Dodatkowo pijarzy prowadzili nauczanie elementarne. Kolegium cieszyło się sławą wzorowej szkoły, realizowała ona nowoczesny pięcioletni program nauczania. Wykładano łacinę, historię, geografię, etykę, historię naturalną, arytmetykę, geometrię i fizykę, prowadzona była też nauka ogrodnictwa. Szkoła cieszyła się wsparciem wieluńskiej szlachty co owocowało licznymi darowiznami. Podczas wielkiego pożaru miasta w 1795 r. zespół zabudowań klasztornych spłonął. Odbudowa trwała aż do 1821 r. Przy tej okazji wnętrza ozdobiono freskami autorstwa Roberta Stankiewicza. Wówczas powiększono budynek kolegium o część dochodzącą do ulicy Barycz. W czasach Księstwa Warszawskiego do 1832 r. kolegium działało jako szkoła wydziałowa, natomiast w latach wojen napoleońskich (1812–1813) mieściły się tu lazaret i koszary wojskowe. Obiekt wielokrotnie zmieniał swoje przeznaczenie. Podczas powstania styczniowego władze carskie w części pomieszczeń urządziły więzienie, a w 1864 r. na mocy ukazu carskiego zlikwidowano klasztor umieszczając w jego zabudowaniach Wieluński Urząd Powiatowy, szkołę elementarną i mieszkania dla nauczycieli. W 1868 r. obiekt przebudowano. W okresie międzywojennym mieściły się tu Powiatowa Komenda Uzupełnień i do 1929 r. Starostwo Powiatowe, a po jego przeniesieniu do dawnego zamku Urząd Pocztowy. Budynek został odrestaurowany w latach 90. XX w. Obecnie w budynku mieszczą się wiele różnych instytucji: m.in.: Państwowa Szkoła Muzyczna, filia Banku Przemysłowego, w którego pomieszczeniach zachowały się polichromie z 1801 r., kawiarnia, biuro podróży i sklepy. Na dawne kolegium pijarskie składały się dwa zachowane do dziś piętrowe skrzydła, zbudowane na planie prostokątów. Do lat 70. XX w. były one połączone z przyklasztornym kościołem św. Józefa od strony prezbiterium kościoła – tworząc wewnętrzny dziedziniec. Pierwotny układ wnętrza był dwutraktowy, złożony z korytarza od strony dziedzińca i cel klasztornych. Do dziś zachował się on w sposób czytelny na pierwszym piętrze. W większości pomieszczeń budynku zachowały się sklepienia krzyżowe i kolebkowe z lunetami. Budynek pokryty jest dachami dwuspadowymi.

• Kościół i klasztor Reformatów – Zwiastowania Najświętszej Panny Marii położony poza murami miejskimi Wielunia wzniesiono w latach 1629–1634 dla zakonników reguły św. Franciszka. W latach 1645–1653 przebywali tu prześladowani franciszkanie z Irlandii. W czasie „potopu" zespół klasztorny został splądrowany przez Szwedów, natomiast w latach 1662–1800 działało tu wyższe seminarium duchowne. W 1683 r. za sprawą syndyka apostolskiego Mikołaja Wierzchlejskiego sklepienie nawy przyozdobiono polichromiami. W latach 1737–1760 klasztor rozbudowano i zmieniono wystrój jego wnętrza. Około 1760 r. zawaliła się fasada świątyni, powodem tego było wybicie źródła, którego wody podmyły fundamenty. W czasie odbudowy kościół wydłużono o ponad 5,5 metra posadawiając nowy fragment na 157 olszowych palach (projektu Piotra Szymańskiego). W 1864 r. po powstaniu styczniowym klasztor zlikwidowano na mocy ukazu carskiego. Kościół zmieniono na filialny parafii wieluńskiej, zaś w klasztorze rozlokowano garnizon straży granicznej. W 1920 r. Reformaci odzyskali kościół i w części zdewastowany klasztor, dziewięć lat później ufundowano grotę obok kościoła na wzór groty z Lourdes. W czasie II wojny światowej klasztor przemianowano na koszary SS, zaś kościół przeznaczono dla Niemców mieszkających w Wieluniu. Po wojnie zakonnikom pozostawiono cztery cele, a pozostałe pomieszczenia przekazano Liceum Pedagogicznemu. Od tego czasu wielokrotnie zmieniano jego przeznaczenie. W latach 1989–1990 cały budynek powrócił w ręce franciszkanów. Kościół zbudowany został w stylu barokowym, murowany, orientowany, jednonawowy. Nawa prostokątna, prezbiterium jest węższe, od zewnątrz zamknięte wielobocznie, wewnątrz półkoliście. Starsza część kościoła jest oszkarpowana,  zaś odbudowana w 1763 r. fasada została opilastrowana. Część świątyni, obejmująca chór i kruchtę posiada od zewnątrz zdobienia. Fasada podzielona gzymsem na dwie kondygnacje, powyżej niej późnobarokowy szczyt. Nad wejściem bocznym do kruchty balkon. Dachy nad nawą i prezbiterium dwuspadowe. W nawie i prezbiterium sklepienia kolebkowe z lunetami, w kruchcie krzyżowe. Wnętrze kościoła posiada rokokowy wystrój z połowy XVIII w. stanowiąc harmonijną całość wykonaną z drewna dębowego. Ponadto znalazły się tam elementy  barokowe. W nawie na ścianach umieszczono popiersia dwunastu apostołów, a oprócz tego marmurowe epitafia. W ołtarzu głównym znajduje się rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego otoczona posągami św. św. Franciszka, Jana, Piotra z Alkantury i Matki Boskiej. Ołtarz wieńczą postacie Boga Ojca w otoczeniu aniołów i gołębica symbolizująca Ducha Świętego. Posadzka marmurowa pochodzi z 1765 r., pod nią znajdują się podziemia z XVII w., w których chowano zakonników. Piętrowy klasztor przylegający od północy do kościoła zbudowany został na planie prostokąta wokół wirydarza w XVII–XVIII w., do którego przylegają cele. W korytarzu między świątyniami znajduje się rzeźba Chrystusa w grobie autorstwa zakonnika Junipera Wrocławskiego w 1761 r.

• Na placu obok kościoła znajdują się dwie kolumny z figurami św. Jana Nepomucena z 1784 r. i Matki Boskiej Niepokalanej z 1763 r. Plac przykościelny (dawny cmentarz) otoczony jest murem z wbudowanymi stacjami Męki Pańskiej z 1931 r. z obrazami w rokokowych ramach.

Przez Wieluń przebiegają liczne szlaki turystyczne, w tym Bursztynowy Szlak Samochodowy, Romański Szlak Samochodowy, czy pieszy Szlak Jury Wieluńskiej.

Charakterystyka zagospodarowania turystycznego

Przez Wieluń przebiega droga krajowa nr 8 i nr 43, dla tego wzdłuż tych dróg znajduje się wiele obiektów noclegowych, ukierunkowanych na klienta podróżnego, bądź biznesowego. W centrum miasta jak i wzdłuż wspomnianych dróg znaleźć można liczne bary i restauracje.

W Wieluniu znajdują się boiska sportowe, hala sportowa, basen, korty tenisowe. Wieczorem można udać się np. do kina „Syrena”.

Inne

Więcej informacji o miejscowości na stronie:

• www.um.wielun.pl